چنته بافی فارس

چنته بافی فارس

چنته یا آئینه­ دان یکی از دست بافت­ های عشایر استان فارس است در لغت­نامه ­ی دهخدا در تعریفش چنین آمده است “توشه­دان درویشان که عموماً از جنس قالی و قالیچه به ­شکل کیسه ­ای دوخته، اطراف آن را چرم ­دوزی می­ کنند و از گردن آویزند و چیزهایی خرد و ریز درون آن گذارند”. و در تعریف ادبیات فرش ­شناسی به هر توشه­ دان کوچک دست­بافتی که از خورجین کوچکتر باشد و غالباً دو لنگه نیست و یک واحد مستقل است چنته می­ گویند. نوع مواد اولیه­ ی آن کاملاً مانند قالی است و تنها تفاوت آن در ابعاد و اندازه­ ی آن است. این بافته صرفاً توسط زنان بافته می ­شود و در ­واقع شبیه به نوعی ساک، کیسه و یا توبره است که از آن برای نگهداری وسایل مختلف در زندگی عشایری استفاده می ­شود.

چنته معمولا از دو قطعه قالی کوچک مستطیل بافته شده به ابعاد 30 در 40 سانتی­متر که با ظرافت از سه طرف (به ­شکل پاکت) به ­هم دوخته شده است و در دو طرف پائین آن دارای دو منگوله رنگی و در قسمت بالا دارای دسته­ ای مانند کیف است. این دسته از جنس خود چنته بافته شده است که سبب شده این وسیله قابلیت کیف یا آویز داشته باشد. برای بافت چنته با توجه به­ عرض کم آن زمان برپا کردن دار برای تعداد بیشتر از پنج عدد دار تهیه می­ شود و یک بافنده چنته می ­تواند با یکبار برپا کردن دار و چارچوب به ­تعداد 10 تا 20 عدد چنته ببافد که هر کدام می­ تواند نقش متفاوت داشته باشد.

این بافت روش ­های مختلفی دارد از انواع بافت قالی، بافت گلیم، بافت جاجیم، بافت خورجین و سایر بافت­ها برای بافت چنته استفاده می ­شود. از هر دو نوع گره فارسی و ترکی در بافت این محصول استفاده می­ شود. جنس تار و پود پشمی است تارها اغلب سفید و پودها اغلب رنگرزی طبیعی دارند و در طیف رنگ ­های بسیار متنوع و درخشان و بیشتر در گروه رنگ­ های قرمز، طلایی، آبی و سبز قرار می­گیرند. دار این نوع بافته افقی است. تنوع و فراوانی نقش و نگارها در این دست ­بافت­ ها بسیار زیاد است، اما تمرکز زنان بافنده بر حفظ عناصر بنیادینی بود که بخشی از فرهنگ کهن این مرز و بوم را جلوه­ گر می­ ساخت. در میان این طرح­ ها، نگاره­ هایی هستند که اصل آنها به اعتقادات اساطیری و نگاره ­های نمادین زمان­ های بسیار دور پیوند می­ خورد و نشان از نمونه­ های آغازین پیش از تاریخ دارند که می ­توان اثر آنها را در آفریده­ های سفالگران هزاره­ های چهارم تا سوم پیش از میلاد مسیح بازجست و تعدادی برآمده از نقش ­مایه ­های هخامنشی، ساسانی و دوران آغازین اسلام هستند. از نقش­ مایه ­های به­ کار رفته ­ی این بافندگان قشقایی می ­توان به نقوش طاووس، بته­ جقه، گردونه­ ی خورشید، قوچ، پرنده، گل­هشت­پر، نقش ­زیگزاگ ی­آب، چلیپا، گل ­شقایق و بوته ­های صحرایی اشاره کرد.

منبع : visitiran.ir/fa