انگشترسازی سنتی قم

انگشترسازی سنتی قم

هنر فلز­کاری یکی از هنرهای بومی ایران است که از دیرباز هنرمندان سنتی این سرزمین در گونه ­های مختلف و با کاربرد­های گوناگون به آن اشتغال داشته ­اند. انگشتر ­سازی سنتی یکی از شاخص ­ترین صنایع ­دستی استان قم در حوزه فلز­کاری هنری است که از مدت­ها پیش هنرمندان بسیاری به این حرفه مشغول هستند و این هنر در سال­های اخیر در شهر قم توسعه بیشتری پیدا کرده است.

در مورد پیشینه ­ی استفاده از انگشتر نظرات متفاوتی وجود دارد و مسلم است که عادت استعمال انگشتری در حقیقت به دورانی دیرینه و کهن باز می­ گردد ظاهراً مصری­ ها نخستین ملتی بوده ­اند که این پدیده را ابداع کردند، اما بنا بر اساطیر ایرانی و بر اساس آنچه در نوروز­نامه ذکر شده است، نخستین کسی که انگشتری کرد و به انگشت درآورد، جمشید بود. مسلم است که تغییر دین باید به­ تدریج روش­ های طراحی جواهر ­سازان را تغییر داده باشد، چنان­که تا طلوع اسلام مجموعه نقوش آن­ها عمدتاً از نقش ­مایه­ های نمادین نشات می­گرفت؛ اما پس از اسلام استفاده از انگشتر کاربرد مذهبی نیز پیدا کرد، زیرا انگشتر به ­دست کردن یک سنت اسلامی است و در روایات مختلف بر این سنت تاکید شده است؛ بنابراین پس از اسلام نقوش انگشتر­ ها تغییر کرد و رنگ مذهبی گرفت.

در حال حاضر در استان قم انواع انگشتر با تنوع بسیار زیاد و در طرح های مختلف ساخته می­ شود. از جمله طرح­ های اصلی انگشتر­سازی در استان قم می­ توان به طرح­ های شبکه، فیلی، صفوی، شیرازی و زنجانی اشاره کرد که هر کدام از آن­ها نیز با تزیینات بسیار متنوع ساخته می­ شوند و اسامی زیادی را به خود اختصاص داده­اند. به­ عنوان نمونه از طرح ­های مختلف انگشتر شبکه می­ توان از دو­گل، سه­ گل، لاله­ ای و غیره نام برد و یا انگشتر های فیلی را در طرح­ های متنوع مشبک و مخراج­ کاری (یکی از مراحلی که در ساخت زیورآلات ترکیبی فلز و سنگ وجود دارد قرار دادن سنگ در پایه نگین است) شده می ­توان دید؛ همچنین انگشتر های صفوی به­ صورت ساده و مشبک در طرح ­های مختلف ساخته می شوند. یک انگشتر­ساز سنتی در طول یک روز نهایتاً می ­تواند تعداد معدودی انگشتر بسازد و بنابر­این اکثر انگشتر­ها به­ صورت تک و در تعداد محدود ساخته می­ شوند. بیشتر تولیدات انگشترسازی نقره­ ی قم به انگشترهای مردانه اختصاص دارد. و غالب هنرمندان فعال این رشته را نیز مردان تشکیل داده­ اند. و بیشتر انگشتر سازان قم هنر انگشتر سازی را به­ صورت مستقل و در سیستم استاد و شاگردی آموزش دیده­ اند.

منبع : visitiran.ir/fa