سفالگری لالجین (همدان)

سفالگری لالجین

از دیرباز نام سفالگری در ایران تداعی­ گر لالجین شهر کهن سفالگری در استان همدان و در مجاورت شهرستان بهار بوده است که با همت هنرمندان تلاشگر این خطه، امروزه آن را با نام­ هایی چون «شهر جهانی سفال» یا «پایتخت سفال جهان» می­ شناسیم. پیشینه‌ ساخت ظروف و اشیاء سفالی در این منطقه به بیش از هفت هزار سال پیش بازمی ­گردد و بنا بر شواهد تاریخی این شهر در ادوار کهن، مرکز تولید سفال در کل منطقه‌ خاورمیانه بوده است.

سفالگری برای مردمان این خطه نه تنها یک شغل برای امرار معاش و گذران زندگی است، بلکه چنان با تار و پود زندگی آنها  پیوند خورده است که بیش از هر چیز باید آن را یک سبک و شیوه‌ زندگی برای آنها به شمار آورد که در طول تاریخ با تمامی توان خویش از آن صیانت کرده­ اند. از جمله یکی از برهه ­های دشوار تاریخی برای حیات سفالگران لالجین هجوم بی­رحمانه‌ی مغول به این سرزمین بود که علاوه بر ویرانی ­های بسیار منجر به مرگ بسیاری از هنرمندان لالجین شد، با این حال، با تلاش شبانه ­روزی هنرمندانی که خود سفالگری را سینه به سینه از نسل ­های پیشین آموخته بودند،آن را دوباره به مجرای حیات بازگرداندند.

امروزه بخش اعظمی از جمعیت لالجین در کارگاه ­های خانگی به شیوه‌ سنتی به ساخت انواع ظروف سفالین کاربردی و تزیینی مشغولند و این هنر سبب ­ساز شکوفایی منطقه از منظر گردشگری و به تبع آن رشد اقتصادی شهر و استان شده است. از منظر تکنیکی، سفالگران لاجین به هر دو شیوه‌ چرخ­ ساز و بدون چرخ کار می­ کنند و خصیصه‌ منحصر به فرد سفالینه ­های ایشان تأمین تمامی مواد اولیه از خود لالجین و مناطق مجاور و ساخت گل، دوغاب، مواد اولیه‌ لعاب و رنگ ها از این مواد بوم­ آورد به شیوه‌ کاملاً سنتی است.

سابق بر این، آثار سفالی همدان بیشتر ظروف کاربردی درابعاد و فرم ­های مختلف به صورت تک رنگ، در رنگ های غالب لاجوردی، قهوه ­ای، سبز و زرد بود که به درخشش فوق­ العاده‌ی  لعاب شهره بودند. امروزه علاوه بر این اشیاء کاربردی ساخت آثار میناییِ تزیینی نیز یکی از شاخه های اصلی سفالگری در لالجین است. نقاشی مینایی یا رولعابی تکنیکی است که در آن پس از پخت لعاب روی آن را با رنگ ­هایی که دمای پخت پایین ­تر دارد نقاشی می­ کنند و برای بار سوم محصولات را برای پخت به کوره می­ برند. اکثر کوره ­های این منطقه نیز آجری است که به شیوه‌ی  سنتی چیدمان می­ شود. لازم به ذکر است، نام لالجین به عنوان «شهر جهانی سفال» در میان شهرها و روستاهایی می­ درخشد که از سوی شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده است.

منبع : visitiran.ir/fa