کپوبافی خوزستان

کپوبافی خوزستان

کپو­بافی از صنایع­ دستی استان خوزستان است. کپو در لغت دزفولی به سر یا کله و اصطلاحاً هر شی کروی یا چمباتمه زده گفته می­ شود و در تعریف این هنر ظروف در­دار کروی بافته­ شده را گویند. این هنر در دسته‌ بافته­ های حصیری قرار می­ گیرد که با پیچیدن برگ خرما به دور نی ­هایی که کِرتَک نام دارد به شکل فتیله­ ای بافته می­ شود.

کرتک گیاهی خودرو است و در مناطق باتلاقی و گرمسیر به ­وفور رشد می­ کند. ساقه ­های این گیاه شبیه به ساقه ­های گندم و مانند نی بندبند است. این گیاه خوراک هیچ حیوان یا حشره­ ایی نیست و دچار آفت نیز نمی­ شود که این امر دوام محصولات بافته شده با این چوب را صد چندان می­ کند. از کرتک برای مغز ردیف­ های بافته شده در کپو استفاده می­ شود. این صنایع­ دستی به­ دست زنان با ذوق و هنرمند این استان بافته می­ شود و کلیه‌ مواد تشکیل ­دهند‌ه‌  آن از طبیعت خوزستان تامین می ­شود. در سال­ های اخیر برخی هنرمندان این منطقه برای اضافه کردن رنگ به آثارشان از کامواهای رنگی نیز در مراحل بافت استفاده می ­کنند.

برگ خرمایی که در بافت کپو استفاده می­ شود از دسته برگ­ های جوان درخت است و به همین دلیل به رنگ سفید است چرا که هنوز در معرض نور خورشید قرار نگرفته است. برگ­ های جوان درخت خرما را برای بافت به مدت یک­ روز در آب خیس می ­کنند.

انواع کپو را از نظر مواد به کار رفته در آن دسته ­بندی می­ کنند که عبارتند از:

1- تمام­ پیش به این معنا که در بافت آن از کاموا استفاده نشده است و فقط با پیش ( نام برگ درخت خرما) بافته می­ شود.

2- تمام کاموا به این معنا که در بافت آن از پیش استفاده نشده و فقط از کاموا استفاده شده است.

3- ترکیب پیش و کاموا. کپوها در گذشته دراندازه­ های بزرگ، متوسط و کوچک ساخته می­ شد.

اما امروزه به دلیل تنوع بخشیدن و نیاز بازار در ابعاد نقلی، زیر متوسط و خیلی بزرگ نیز بافته می­ شود. این محصولات شامل ظروفی چون گلدان، جا­ دستمالی، زیر­کتری، زیر قوری، میوه­ خوری و انواع دیگر محصولات حصیری است.

از مهم ترین مراکز کپو­بافی در استان خوزستان می­ توان به دزفول و روستاهای اطراف آن از جمله منطقه‌ی شهیون نام برد. به علت حساس ­بودن مغزی (کرتک) به رطوبت محصولات کپو­بافی بهتر است در جای خشک نگهداری شود.

منبع : visitiran.ir/fa