گلابتون دوزی هرمزگان

گلابتون دوزی هرمزگان

گلابتون­ دوزی یکی از رودوزی ­های سنتی هرمزگان با پیشینه‌ بیش از دو هزار سال است؛ این شهر به واسطه‌ خصیصه­ های منحصر به فرد تولیداتش از سوی شورای جهانی صنایع ­دستی به عنوان شهر ویژه‌ فعال در گلابتون­ دوزی به ثبت رسیده است. مانند بسیاری دیگر از رودوزی­ های سنتی، گلابتون­ دوزی نیز محصول دقت و ظرافت زنان و دختران در این منطقه‌ جنوبی ایران است. از این رو، شاید بتوان گلابتون­ دوزی را یکی از برجسته­ ترین جلوه ­های هنر زنانه و نیز هنر مردمی در این منطقه به شمار می ­رود که زبان گویای سبک زندگی، باورها و فرهنگ، پوشش و آداب و رسوم مناطق جنوبی ایران است.

در استان هرمزگان کم­تر خانواده­ای را مشاهده می­ کنیم که به نوعی با هنر گلابتون زودی درگیر نباشد، معمولاً دختران و زنان خانه­ دار ساعت­ هایی از روز را به این کار اختصاص می­ دهند که علاوه بر وجهه‌ جمعی آن، و کمک به رونق اقتصادی خانواده، اوقات فراغت خود را نیز با اشتغال به این صنایع دستی ارزشمند سپری می­کنند. گلابتون­ دوزی که به واسطه‌ نخ طلایی مورداستفاده در این رودوزی به این نام شهره است را با نام­ های دیگری نیز می­ شناسیم: گلدوزی، کم دوزی، کمان­ دوزی، برودری ­دوزی و زردوزی.

کم یا کمان در این نام به دایره­ای چوبی اشاره دارد که پارچه را برای شروع دوخت بر روی آن محکم می­ کنند. ابزارهای اصلی برای این دوخت همین کمان چوبی همراه با سوزنی است که قلاب نامیده می­ شود. نخ گلابتون، که عموماً با روکش طلا یا نقره تولید می ­شود، ماده‌ اصلی کار در این هنر است. در گلابتون­ دوزی زمینه‌ اصلی کار به رنگ اصلی باقی می­ ماند و نقوش بر روی پارچه­ هایی عموماً از جنس کرپ­ناز به رنگ­ های زرد، سبز، مشکی، فیروزه­ای، زرشکی و نارنجی دوخته می­ شود. گاهی از پولک و منجوق نیز در این رودوزی سنتی استفاده می­ شود.

 برخی از طرح ­ها در این هنر بسیار پرکار و زمانبر ذهنی است اما طرح ­های مشهوری نظیر گل ­های اسلیمی و ختایی، بازوبندی، بته روحی، محرماتی یا ستونی و بته جقه نیز رایج است. پارچه­ های آماده‌ گلابتون­ دوزی شده را پس از جداکردن از کمان در بخش­ های مختلف لباس­ های محلی از جمله لبه‌  شلوارهای محلی، یقه‌ پیراهن، سرآستین و پیش ­سینه به کار می­ برند، اگرچه امروزه کاربردهای جدید دیگری مانند کوسن، رویه‌ پشتی، دیوارکوب و جلد قرآن نیز به موارد استفاده‌ گلابتون دوزی افزوده شده است. شهرهای بندر لنگه، بندر عباس، میناب و روستاهای پیرامون آنها از عمده مراکز تولید گلابتون ­دوزی در استان هرمزگان هستند.

منبع : visitiran.ir/fa