پته دوزی,سلسله دوزی یا فطه دوزی کرمان

پته دوزی,سلسله دوزی یا فطه دوزی کرمان

نقد و بررسی

توضیحات

پته دوزی, سلسله دوزی یا فطه دوزی

پته ­دوزی یکی از صنایع­ دستی مهم شهر کرمان است که خوشبختانه امروزه نیز همچنان پررونق و پرکاربرد به حیات خویش ادامه می دهد. پیشینه‌ این هنر به دلیل آسیب­ پذیری منسوجات در برابر عوامل جوی به ­طور دقیق بر ما روشن نیست. اما با مطالعه‌ سفرنامه­ ها و متون به جا مانده از دوران صفویه می ­توان تا حد زیادی از رواج این دوخت در شهر کرمان در دوران صفویان با اطمینان سخن گفت.

پته ­دوزی یکی از انواع مختلف رودوزی­ های ایرانی است که طی آن تمام سطح پارچه به وسیله‌ی بخیه‌های رنگی پوشیده می­ شود و هنرمندان، که اکثراً زنان و دختران کرمانی هستند، نقوشی ذهنی را بر زمینه‌ پارچه‌ی پشمی ضخیمی که عریض یا شال نامیده می شود می ­دوزند. عریض، پارچه­ ای دستباف است که در گذشته برای دوخت دامن، کت و پالتو های زنانه نیز مورد استفاده قرار می گرفت. این پارچه به­ وسیله‌ی دستگاه ­های بافندگی دستی ( امروزه اغلب ماشینی) و به رنگ­های سفید، قرمز، زرد، سبز و آبی تولید می­ شود.

ریس، یا نخ ­های مورد استفاده‌ پته، نوعی نخ پشمی است که در گذشته به شکل دستی و امروزه به وسیله‌ ماشین ریسیده می شود و شامل رنگ ­های سنتی: عنابی، مشکی، سبز روشن، سبز تیره، زرد، نارنجی، قرمز، آبی تیره، سبز ماشی و لاکی است. امروزه به این مجموعه، رنگ­ های جدیدی نیز اضافه شده است. در گذشته علاوه بر نخ ­های پشمی از نخ­ های ابریشمی و گلابتون نیز استفاده می ­شده است؛ یکی از قدیمی ­ترین پته­ های به جا مانده که به تاریخ 1285 هجری قمری دوخته شده روپوش مقبره‌ی شاه نعمت­ الله ­ولی بوده است؛ این پته از نمونه­ های بی­نظیر و پر­کار پته­ دوزی است؛ و نتیجه‌ دو سال کار مداوم 16 نفر زن پته­ دوز کرمانی است، که با نخ­ های ابریشمی الوان بر روی پارچه‌ پشمی کرم رنگ دوخته شده است.

ظرافت و زیبایی خاص پته­ دوزی به لحاظ نقش­ ها و طرح­ های اصیل سنتی ایران چون نقش بته­ جقه یا درخت زندگی است. این نقش یکی از رایج ­ترین نگاره­ های ایرانی است. پته ­دوزی امروزه در شهرهای کرمان، سیرجان و رفسنجان رایج است. و برای تهیه‌ رومیزی، سجاده، جلد قرآن، پرده، کوسن، روتختی، طراحی بخش­هایی از لباس و ساخت عروسک ­های سنتی استفاده می­ شود. پته از گذشته قسمتی از جهیزیه‌ دختران کرمانی را به خود اختصاص داده و همین امر سبب پویایی و رونق این هنر تا به امروز بوده است.

منبع : visitiran.ir/fa