ارگ بم
ارگ بم بزرگترین سازه ی خشتی دنیا و از مهمترین و با ارزش ترین بناهای تاریخی کشور می باشد، ارگ بم در استان کرمان و در جنوب شرقی ایران واقع شده است که بعنوان یک اثر جهانی در سازمان جهانی یونسکو و با ارزش ترین اثر ملی در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده است. برای آشنای بیشتر با ارگ بم با مجله گردشگری ایران نیهون همراه باشید.
ارگ بم یکی از پربازدید ترین جاهای دیدنی کرمان است که به دلیل فضای تاریخی و فرهنگی موجود در این محیط توجه گردشگران و توریستان بسیاری را به خود جلب کرده است، در تاریخ 5 دی ماه سال 1382 زلزله ایی بسیار شدید شهر کرمان لرزاند و این ارگ عظیم را ویران کرد که بسیاری از فضاهای موجود به کل از بین رفت.زمان ساخت این ارگ به سده 5 قبل از میلاد می رسد و تا حدود سال 1850 پس از میلاد نیز مورد استفاده قرار می گرفته است.ارگ بم با سازه ی عظیم الجثه خود یکی از مهمترین جاذبه هایی است که در سفر به کرمان و ایرانگردی توصیه می شود از آن بازدید کنید.
موقعیت جغرافیای ارگ بم
ارگ بم بر بلندای صخره ایی وسیع در جنوب رودخانه ایی با نام پشترود بنا شده است و در میان چند بنای تاریخی دیگر قرار گرفته است، شهر بم و دیواری که به ربض شهر بم شهرت دارد در جنوب و در فاصله ای بین دو رودخانه واقع شده است.از جمله عمارت هایی که ارگ بم را تشکیل داده اند قلعه دختر، ساختمان کوشک، شهر درازین، بنای چهار طاق و پیر علمدار می باشند که در کنار هم بزرگ ترین بنای خشتی دنیا را تشکیل دادند.ارگ بم از شمال با رودخانه پشترود، از شرق با یخچال قدیمی و مسجد حضرت رسول و باغ های محله باغ دروازه، از جنوب با پارک تازه احداث ارگ و محله ی حافظ آباد و از غرب نیز با محله ی مزار خواجه مراد همسایه می باشد.
مساحت ارگ بم
مساحت ارگ حدود 180 هزار متر مربع می باشد و با دیواره هایی به ارتفاع 6 تا 7 متر و طول 1815 متر محصور شده است، ساختار اصلی ارگ بم به دو بخش تقسیم شده که هریک ویژگی و کاربرد خاص خود را داشته است.به دلیل وسعت زیاد ارگ و شهر بم حدود 67 برج دیده بانی در سطح شهر ساخته شده است تا کنترل هر بخشی را دست داشته باشند.
معماری ارگ بم
با توجه به بنایی که تکمیل شده و در دست محققان و باستان شناسان مورد بررسی قرار گرفته است می توان گفت که طراحان ارگ بم کرمان از لحظه ی ابتدایی شروع کارخود می دانستند که قرار است در نهایت چه بنایی را تحویل بدهند و شکل نهایی کل شهر و ساختمان آن از همان قدم اول پیش بینی شده بود، ارگ بم در مرکز شهر و در نقطه ایی با بهترین امنیت، دید و منظر قرار گرفته است.
همانطور که گفته شد ارگ به دو بخش کلی تقسیم شده است و هر بخش کاربرد جداگانه داشته، بخش اول همان بخش رعیت نشین که اطراف بخش حکومتی واقع شده است و شامل ورودی اصلی، مسیر اصلی متصل کننده ورودی شهر به دژ و بازار و حدود 400 خانه و مدرسه و مکان های ورزشی و … می شد و بخش دوم که بخش حکومتی که در درونی ترین دیوار قرار گرفته و شامل دژ نظامی، عمارت های چهار فصل، چاه آب 40 متری، اصطبل با گنجایش 200 اسب و سرباز خانه می باشد.
در بخش خانه ها و قسمت رعیت نشین ارگ 3 نوع مختلف وجود دارد که از خانه های کوچکتر با 2 تا 3 اتاق برای خانواده های فقیر شروع می شود و خانه های بزرگتر با 3 تا 4 اتاق بیشتر به طبقه متوسط تعلق داشته که گاهی ایوان نیز داشته است اما خانه هایی مجلل تر با اتاق هایی بیشتر و مخصوص فصل های مختلف با یک حیاط بزرگ و یک طویله برای قشر ثروتمند ارگ بوده است که تعداد آن نیز کم است مانند خانه سیستانی ها و خانه یهودیان.
تاریخچه ارگ بم
در مورد قدمت واقعی ارگ بم اطلاعات دقیقی در دست نمی باشد اما با توجهبه نقل قول های پیشینیان بهه این نتیجه رسیده اند که شروع ساخت و احداث این مجموعه عظیم به دوران بهمن بن اسفندیار از شاهان هخامنشی باز می گردد.
در زمان اشکانیان و لشگرکشی های اردشیر به این منطقه نوشته هایی باقی مانده است، در دوران پس از اسلام از بم و قلعه ی بم سخنان بسیاری در بین مردم و کتاب های تاریخی وجود داشته است که می توان گفت به قرن های 3 و 4 هجری قمری باز می گردد.بنابر نوشته های تاریخی قلعه یا ارگ بم از قرون آغازین اسلام تا دوره ی قاجاریه پناهگاه شورشیان به حساب می آمده اما در دوره ی آل مظفر ارگ بم خساراتی داشته که هنگام حمله ی امیر مبارزالدین به این مکان ایجاد شده و توسط شجاع الدین خراسانی تعمیر شده است.
در سال های 1200 تا 1211 یکی از بدترین اتفاق های تاریخ در این ارگ رخ داده است، آقا محمدخان قاجار پس از ورود به کرمان 600 اسیر را در شهر کشت و سرهای آند ها را به همراه 300 تفر به بم فرستاد که حاکم بم 300 تن را به قتل رساند و به همراه سرهای دیگر مناره هایی در ارگ بنا کرد.آخرین اتفاقی که به کل این ارگ عظیم الجثه را ویران کرد زلزله ی سال 1382 کرمان بود که بزرگترین بنای خشتی جهان را با خود به ویرانی کشاند.
