مسجد صاحب‌ الامر یا مسجد شاه طهماسب تبریز

مسجد صاحب‌ الامر در شهر تبریز آذربایجان شرقی واقع شده است. اين‌ مسجد را اكنون‌ بقعة‌ صاحب‌ الامر مي‌گويند و جزء زيارتگاهها محسوب‌ مي‌شود اما تاريخ‌ نگاران‌ و جهانگردان‌ دوره‌صفويه‌ همه‌ اين‌ مسجد را مسجد شاه‌ «طهماسب‌» ذكر كرده‌اند. 

در محل‌ فعلي‌ «ميدان‌ صاحب‌ الامر» يا «حضرت‌ صاحب‌» سابقاً ميدان‌ وسيعي‌ با عمارت‌ و باغي‌ در كنار آن‌ وجود داشته‌ كه‌مركز تبادل‌ كالا و خريد و فروش‌ بوده‌ و داراالضيافة‌ شهر محسوب‌ مي‌شده‌ است‌ اما اكنون‌ از برج‌ و باروي‌ آن‌ نشانه‌اي‌ نمانده‌است‌. در مدخل‌ دهليز و اندرون‌ بقعه‌، دو طاق‌ مرمري‌ از زمان‌ شاه‌ طهماسب‌ صفوي‌ باقي‌ است‌. بلندي‌ طاق‌ اولي‌ 5/3 متراست‌. و از سه‌ قطعه‌ سنگ‌ – دو پايه‌ و يك‌ قوس‌ يكپارچه‌ ساخته‌ شده‌ است.‌ سطح‌ بيروني‌ طاق‌ و پايه‌ها را گل‌ و بوتة‌ اسليمي‌ و ختايي‌ بر جستة‌ دل‌ انگيزي‌ پوشانيده‌ و در بالاي‌ طاق‌، عبارت‌«بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم‌» در وسط‌ ترنج‌ بيضي‌ شكل‌ به‌ خط‌ثلث‌ نگاشته‌ شده‌ است‌. سنگ‌ نوشتة‌ مرمرين‌ در جانب‌ شمالي‌ طاق‌ برديوار نصب‌ شده‌ است‌. طاق‌ مرمرين‌ ديگري‌ كه‌ دربناي‌ اصلي‌ به‌ كار رفته‌ بوده‌، امروزه‌ پله‌ و سنگفرش‌ آستانه‌ و دهليز را تشكيل‌ مي‌دهد. كاتب‌ چلبي‌ دربارة‌ اين‌ مسجد نوشته‌است‌:«…در قسمت‌ شرقي‌ ميدان‌ صاحب‌ آباد متصل‌ به‌ جامع‌ سلطان‌ حسن‌، مسجد مزين‌ ديگري‌ وجود داشت‌ كه‌ چون‌بنايش‌ از شاه‌ طهماسب‌ بود لشكر مراد چهارم‌ عثماني‌ در سال‌ 1045 قمري‌ خرابش‌ كردند…» 

اين‌ مسجد پس‌ از عقب‌ نشيني‌ عثمانيان‌ دوباره‌ آباد گرديد. در زلزلة‌ شديد 1193 هجري‌ قمري‌ باز فرو ريخت‌ و در سال‌1208 هجري‌ به‌ وسيلة‌ جعفرقلي‌خان‌دنبلي‌ ملقب‌ به‌ باتمانقليچ‌ پسر احمدخان‌ تجديد بنا يافت‌.