اولین خلبان زن در ایران

عفت تجارتچی در سال 1318 به تشویق پدرش و البته علاقه وی به خلبانی در باشگاه هواپیمایی که به تازگی تاسیس شده بود ثبت نام کرد. اولین خلبان زن در ایران عفت تجارتچی در سال 1296 متولد شد. در ادامه با ایران نیهون همراه باشید.

اولین خلبان زن در ایران

در تاریخ ۳ مهر ۱۳۱۸ اساسنامه تاسیس باشگاه هواپیمایی ایران با هدف گسترش فنون هوانوردی در بین اقشار مختلف مردم و افزایش شمار خلبانان کشور به تصویب رسید. این باشگاه با همکاری نیروی هوایی تاسیس شد و اولین آگهی پذیرش دانشجوی خلبانی در آبان ۱۳۱۸ منتشر شد و مدت نام نویسی تا پانزدهم آذر تعیین شد.

باشگاه هواپیمایی که در اولین دوره در سال 1318 آگهی پذیرش دانشجو داده بود که در پایان ثبت نام 630 نفر به باشگاه مراجعه و ثبت نام کرده بودند و در میان دواطلبان 22 زن بودند که هفت نفر توانستند به باشگاه راه پیدا کنند.

1- قدسیه فرخزاد نراقی

2- عفت تجارت چی

3- آینا آوشید

4- فخرالتاج چهل آبی منفرد

5- درخشنده ملکوتی

6- عذرا رحیمی

7- صفیه پرتوی

دختر عفت تجارتچی (ناهید فیاض منش) درباره مادرش چنین می گوید:

در آن زمان محل تمرین خلبانی در فرودگاه دوشان تپه بود و هواپیمایی که مادرم با آن به تمرین خلبانی می پرداخت تایگر مرس بود.
هواپیما تایگر مرس از نوع هواپیماهای رو باز بود که نیم تنه سرنشینان آن از محفظه بیرون می ماند و تنها خلبان با دو کمربند به صندلی بسته می شد که در زمان حرکات آکروباتیک از سقوط خلبان جلوگیری کند.

متاسفانه در زمان تمرینات خلبانی برخی از فامیل و دوستان پدربزرگم از وی می خواستند که از فعالیت خلبانی مادرم جلوگیری کند. در برخی مواقع به خانه پدر بزرگم تماس می گرفتند و به دروغ می گفتند که هواپیمایی مادرم سقوط کرده است. ولی همه این ها مانع مادرم نشد و پشتکار و علاقه اش به خلبانی باعث شد که دیپلم خلبانی را دریافت کند و البته حمایت پدر و مادر وی نیز در نتیجه موفقیش تاثیر بسزایی داشت.

بخشی از خاطرات عفت تجارتچی

سال 1313 از دبیرستان آزرم دیپلم گرفتم و برای مدتی در بانک ملی و بعد از آن نیز در کتابخانه دانشکده پزشکی به عنوان مترجم زبان فرانسوی مشغول به کار شدم.

از همان کودکی شوق پرواز داشتم و بزرگ ترین آرزویم این بود که روزی خلبان بشوم.بخاط دارم زمانی که در دبستان بودم برای تماشایی فیلم به سینما رفتم که در آن فیلم خلبان هواپیما هنگام پرواز به دریا سقوط کرد، که عده ای به کمکش رفتند و او را از کابین هواپیما خارج کردند ولی وقتی خلبان کلاه را از سرش برداشت متوجه شدم که او یک زن است، مشاهده آن فیلم امید را در دلم روشن کرد و باور کردم من می توانم خلبان شوم.

در آن سال ها باشگاه خلبانی تاسیس شد و برای پذیرش دانشجو خلبانی آگهی دادند که جوانان علافه مند می توانند فنون خلبانی را در این باشگاه تعلیم ببیندد.

ساختمان اداری باشگاه در خیابان سعدی بود و من هم به آنجا رفتم ولی ثبت نام نکردم و به خانه برگشتم و موضوع را برای پدرم تعریف کردم و پدرم با حیرت گفت که چرا نام نویسی نکردم ، من هم در جواب به پدرم گفتم که هنوز هیچ زنی داوطلب این کار نشده است.

خاطرات عفت تجارتچی

پدرم گفت چه اشکالی دارد که تو اولین زن خلبان ایران باشی؟ وهر چه سریع تر برو و در باشگاه ثبت نام کن و من هم پذیرفتم که به باشگاه خلبانی برم و ثبت نام بکنم. فردای آن روز به باشگاه خلبانی رفتم و به عنوان اولین داوطلب نام نویسی کردم .

وقتی مسولان باشگاه مرا داوطلب خلبانی دیدند سخت متعجب شدند و البته تحسینم کردند و خبر آن را با لحنی غرور آمیز درج کردند. و این خبر باعث شد خانم های دیگری نیز برای ثبت نام به باشگاه خلبانی بروند و ثبت نام کنند.

وقتی تعداد داوطلبان این فن افزوده شد مسولان باشگاه ما را به فرودگاه دوشان تپه دعوت کردند و در آنجا پس از مراسم پذیرایی به هر یک از ما لباسی دادند که شامل یک کلاه مخصوص ، رپوش خلبانی ، گوشی تماس با مربی، کمر بند پرواز و چتر نجات بود. در ابتدا به ما طرز استفاده از این وسایل را آموختند، و با مربی سوار بر هواپیما شدیم و پرواز تفریحی کوتاهی انجام دادیم. هواپیمایی تمرینی آن زمان تایگرموس نامیده می شد.

اولین پرواز مستقل

شروع کار من 5 مهر 1318 بود و نخستین پرواز مسقیمم 27 آبان 1319 انجام شد در این فاصله هفته ای دو بار تمرین کوتاه مدت انجام انجام میدادیم.

علت اینکه تاریخ نخستین پرواز مستقلم را بیاد دارم این است که همان روز بهترین لحظه های زندگی ام را سپری می کردم. پشت دیوان حافظی که داشتم به یادگار نوشتم ( پر شکوه ترین روز برای یک خلبان، روزی است که اولین پرواز آزادش را انجام دهد).

در پرواز مستقل یک ربع روی آسمان بودم که اطراف فرودگاه دور زدم و دوباره به محل سابق فرود آمدم. همه حاضران متوجه من بودند که چگونه برمی خیزم و چطور هواپیما را کنترل می کنم البته مربیانم با دقت خاص تری تمام حرکاتم را زیر نظر داشتند تا از درصد نتایج تعلیمات آگاه شوند. خوشبختانه من نیز زحمت های آنها را بی ثمر نگذاشتم و از آزمایش سربلند بیرون آمدم.