گرگوربافی هرمزگان
گرگوربافی یکی از صنایع دستی رایج استان های ساحلی در جنوب ایران است. گرگور در گویش هرمزگانی کلگر گفته می شود، نوعی قفس گنبد شکل بزرگ جهت صید آبزیان دریایی است که مانند قیفی یک طرفه عمل می کند و ماهی ها پس از ورود به داخل آن قفس قادر به خروج نخواهند بود و بدین ترتیب به دام می افتند. صیادان به منظور کشاندن ماهی ها به داخل این وسیله ، از انواع طعمه، از جمله باقیمانده ی بدن ماهی ها و آبزیانی که قبلاً صید شده استفاده می کنند. در گذشته کرگور را از ترکه های درخت خرما و چوبِ درخت گز تهیه می کردند. گرگورهای چوبی تنها قادر به صید ماهیان بزرگ بودند و البته از دوام کافی نیز برخوردار نبودند و پس از چندین ماه استفاده در اثر پوسیدگی از بین میرفت.
طریقه ساخت آن به این صورت بود که برگ درخت خرما (پیش) را از درخت جدا کرده و وسط آن را با چاقو شیار می دادند و بعد از مدتی که آن را در آب دریا می خیساندند دارای انعطاف پذیری می شد و با آن گرگور می ساختند فرآیند ساخت گرگور با برگ درخت خرما بسیار سخت و مشکل بود. پس از رواج مفتولهای نازک فلزی در بازار، استفاده از چوب و ترکه های خرما در ساخت این محصول، رفته رفته منسوخ شد و هنرمندان مفتول را جایگزین مواد اولیه پیشین کردند. نحوه بافت به این ترتیب است که ابتدا با رد نمودن مفتول ها از زیر و رو، و با حفظ فواصلی معین، فرم گنبدی شکل اولیه ساخته می شود. سپس بخش زیرین به طور مجزا بافته شده به بخش گنبدی شکل متصل می شود. بخش زیرین که به شکل یک دایره بافته می شود متحرک است و این امکان را به صیادان می دهد که پس از بالا کشیدن گرگور از زیر آب و اتمام فرآیند صید برای خارج کردن ماهی های صید شده آن را باز کنند.
عمده مراحل ساخت این محصول با دست انجام می شود و تنها ابزاری که در طول مراحل ساخت استفاده می شود نوعی سیم چین است. گرگور در سایز و اندازه های متفاوتی ساخته می شود و این اندازه توسط صیاد انتخاب می شود. مثلاً لنج ها گرگورهای بزرگ می سازند و قایق ها به دلیل کمبود جا و کوچک بودن قایق طبیعتاً از گرگورهای کوچک استفاده می کنند. با این وسیله می توان ماهی های مخصوصی صید کرد مانند ماهی سنگشیر، هامور، شخ، سرخو و تعدادی دیگر. این وسیله قادر است ماهی هایی که در عمق 50 یا 60 متری دریا زندگی می کنند را صید کند.
منبع : visitiran.ir/fa
