گرگوربافی هرمزگان

گرگوربافی هرمزگان

نقد و بررسی

توضیحات

گرگوربافی هرمزگان

گرگوربافی هرمزگان

گرگوربافی یکی از صنایع ­دستی رایج استان­ های ساحلی در جنوب ایران است. گرگور در گویش هرمزگانی کلگر گفته می­ شود، نوعی قفس گنبد شکل بزرگ جهت صید آبزیان دریایی است که مانند قیفی یک طرفه عمل می­ کند و ماهی ­ها پس از ورود به­ داخل آن قفس قادر به خروج نخواهند بود و بدین ترتیب به دام می­ افتند. صیادان به­ منظور کشاندن ماهی­ ها به داخل این وسیله ، از انواع طعمه، از جمله باقی­مانده ­ی بدن ماهی­ ها و آبزیانی که قبلاً صید شده استفاده می­ کنند. در گذشته کرگور را از ترکه­ های درخت خرما و چوبِ درخت گز تهیه می­ کردند. گرگورهای چوبی تنها قادر به صید ماهیان بزرگ بودند و البته از دوام کافی نیز برخوردار نبودند و پس از چندین ماه استفاده در اثر پوسیدگی از بین می­رفت.

طریقه­ ساخت آن به این صورت بود که برگ درخت خرما (پیش) را از درخت جدا کرده و وسط آن را با چاقو شیار می ­دادند و بعد از مدتی که آن را در آب دریا می­ خیساندند دارای انعطاف ­پذیری می­ شد و با آن گرگور می­ ساختند فرآیند ساخت گرگور با برگ درخت خرما بسیار سخت و مشکل بود. پس از رواج مفتول­های نازک فلزی در بازار، استفاده از چوب و ترکه ­های خرما در ساخت این محصول، رفته رفته منسوخ شد و هنرمندان مفتول­ را جایگزین مواد اولیه پیشین کردند. نحوه  بافت به این ترتیب است که ابتدا با رد نمودن مفتول­ ها از زیر و رو، و با حفظ فواصلی معین، فرم گنبدی شکل اولیه ساخته می­ شود. سپس بخش زیرین به ­طور مجزا بافته شده به بخش گنبدی شکل متصل می شود. بخش زیرین که به­ شکل یک دایره بافته می­ شود متحرک است و این امکان را به صیادان می­ دهد که پس از بالا کشیدن گرگور از زیر آب و اتمام فرآیند صید برای خارج کردن ماهی­ های صید شده آن را باز کنند.

عمده مراحل ساخت این محصول با دست انجام می ­شود و تنها ابزاری که در طول مراحل ساخت استفاده می­ شود نوعی سیم­ چین است. گرگور در سایز و اندازه­ های متفاوتی ساخته می­ شود و این اندازه توسط صیاد انتخاب می­ شود. مثلاً لنج­ ها گرگورهای بزرگ می­ سازند و قایق­ ها به­ دلیل کمبود جا و کوچک بودن قایق طبیعتاً از گرگورهای کوچک استفاده می­ کنند. با این وسیله می­ توان ماهی­ های مخصوصی صید کرد مانند ماهی سنگ­شیر، هامور، شخ، سرخو و تعدادی دیگر. این وسیله قادر است ماهی­ هایی که در عمق 50 یا 60 متری دریا زندگی می ­کنند را صید کند.

منبع : visitiran.ir/fa