پن بافی الموت قزوین
پن بافی، کارت بافی یا نواربافی صنایع دستی شاخص منطقه ی الموت قزوین است. این هنر در دسته ی منسوجات سنتی قرار می گیرد. کارت بافی نوعی بافت کم عرض در حدود یک الی دو سانتیمتر است. تولیدات حاصل از این بافت که توسط زنان منطقه کار می شود بسیار بادوام و محکم است و مصارف گوناگونی دارد. پرکاربردترین مصرف این صنایع دستی در صنعت پوشاک و طراحی لباس جای دارد، که برای تزیین یقه ی لباس، لبه های دامن یا آستین، کمربند، بند کفش، بند موبایل، کروات، بند قنداق و غیره کاربرد دارد و همچنین اگر نخ مورد استفاده ضخیم باشد به مصارفی چون بستن چادر، پوزهبند اسب و شتر می رسد.
تاریخچه ی پیدایش این هنر تقریباً بر ما پوشیده است، زمان و چگونگی ورود آن به ایران نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد. قدیمی ترین اثر کارت بافی موجود در دنیا متعلق به کشور مصر است. مواد اولیه مصرفی این هنر الیاف طبیعی و گاه مصنوعی است اما به طور معمول از نخ ابریشمی که به آن نخِ کج می گویند برای بافت استفاده می شود.
ابزار و وسایل این هنر عبارتند از:
1- کارچوب: دستگاه چوبی بافت پن بافی، یک دستگاه چله کشی کوچک و قابل حمل است و پس از آماده شدن چله برای شروع بافت، به دو طرف دستگاه متصل می شود؛
2- چَپَر: عبارت است از یک صفحه ی مربع، مستطیل، مثلث و یا چند ضلعی که روزنه هایی در آنها برای عبور نخ ها ایجاد شده، چپرها از جنس چوب نازک، طلق یا مقوا تهیه می شود و فرم مربعی آن مرسوم تر است؛
3-کارد؛
4- پودچین وسیله ایی برای پیچیدن پودها در حین بافت که جنس چوبی دارد. چله کشی پَن به دو روش دیواری (ایستاده) و زمینی (خوابیده) انجام می شود.
چله کشی طبق نقشه ی طراحی شده صورت می گیرد. از جمله نقوش پن بافی منطقه ی الموت می توان به چشم خروس، هشت چپر، بیستونه چپر، مداخل، نیمه مداخل و پیچک اشاره کرد. به طور معمول طرح ها و نقوش رایج در کارت بافی ذهنی بافت هستند. ویژگی منحصر به فرد نوارهای این منطقه ظرافت، مرغوبیت، تکنیک ویژه و ماهرانه بافت فشرده و استحکام بالاست.
از شاخصه های مهم دیگر پن بافی الموت رنگرزی سنتی الیاف است. از جمله مواد طبیعی که برای رنگرزی استفاده می شود میتوان از برگ توت (رنگ طلایی)، پوست پیاز (نارنجی)، پوست گردو (قهوهای) و نیراسک (نوعی زرشک وحشی) نام برد.
منبع : visitiran.ir/fa
