قالی تبریز آذربایجان شرقی
قالی تبریز را یکی از پرآوازه ترین قالی های ایران میدانند؛ و امروزه از سوی شورای جهانی صنایع دستی شهر تبریز به عنوان شهر جهانی بافت فرش دستباف انتخاب شده است. اگر بخواهیم در رابطه با پیشینه ی تاریخی این هنر فاخر ایرانی سخن بگوییم باید اشاره کنیم که با روی کار آمدن صفویان و انتخاب تبریز به عنوان پایتخت (در دوران شاه اسماعیل) و توجه شاهان این دوره به فرهنگ و هنر، کارگاه های قالی بافی زیادی در سراسر حکومت صفوی از جمله شهر تبریز دایر شد و کم کم قالیبافی در این دوران از حالت روستایی خارج و به هنری درباری تبدیل شد. از این رو، دوران صفویه را دوره ی درخشش و اوج هنر قالیبافی تبریز میدانند.
از قرن هفدهم میلادی به بعد قالی ایران به کشورهای مختلف صادر شد؛ در این میان صنعتگران تبریزی با در نظر گرفتن سلیقه ی مردمِ اروپا و آمریکا اقدام به بافت قالی هایی منطبق با سلیقه ی مردم آن دیار کردند. از نشانه های بارز فرش تبریز که این بافته را از سایر بافته های ایران متمایز می کند، وجود ستاره ی چندگوش و بزرگ در مرکز فرش و چرخش های ظریف اسلیمی است که با گل های ختایی پوشیده شده است.
فرش تبریز همچنین یکی از نفیس ترین قالی های ایران شمرده می شود چرا که در شالوده و بافت بعضی از این فرش ها از ابریشم، طلا و نقره نیز استفاده شده است. از طرح های شاخص این بافته می توان به طرح مستوفی (گل فرنگ مستوفی)، اسلیمی ترنجدار، اسلیمی لچک ترنج، نقش ماهی یا هراتی، گلدانی، میناخانی، طرح درختی، طرح تصویری، طرح باغی یا گلستانی و طرح شکارگاه اشاره کرد.
در سال های اخیر شاهد نوآوری هایی در فرش این منطقه بوده ایم که سبب تمایز این بافته شده و تاکنون در ایران سابقه نداشته است؛ از جمله می توان به رج شمارهای بالا و ریزبافت، تنوع بالای رنگ ها، کوتاه بودن پرزهای فرش و پرداخت آن توسط افراد ماهر، به کاربردن الیاف بسیار مرغوب و استفاده از سایه-روشن برای ایجاد عمق در قالی اشاره کرد. همچنین در بخش طراحی بافندگان این قالی با ابداع طرح هایی مانند طرح زیر خاکی، استفاده از عناصر جدید در الگوهای سنتی و استفاده از فرم جانوران در طرح فرش تحسین همگان را برانگیخته اند. امروزه اکثر کارگاه های قالی بافی در شهر تبریز و روستاهای اطراف این شهر واقع شده است.
منبع : visitiran.ir/fa
