فیروزه کوبی اصفهان
یکی از صنایع دستی تزیینی- کاربردی ایران فیروزه کوبی نام دارد و آن عبارت است از وسایل و یا ظروف ساخته شده از جنس زیر ساخت مس، نقره، برنج و یا برنز که قطعات ریز فیروزه بر قسمت هایی از آن یا تمام سطح آن به شکل موزاییک کاری در کنار هم نشانده شده باشد. فیروزه کوبی از آن دست صنایع دستی هاست که سابقه تاریخی چندانی ندارد و حدود هفتاد سال پیش در مشهد به دست مردی به نام یوسف حکیمیان ابداع شد و بر روی زیورآلاتی مانند گوشواره، دستبند، گل سینه و غیره انجام می شد.
سپس صنعتگری به نام حاج داداش آن را به اصفهان برد و امروزه یکی از صنایع دستی معروف اصفهان است. فیروزه مورد استفاده در این هنر از کارگاه های فیروزه تراشی و خرده سنگ های فیروزه که قابل استفاده نیستند تامین می شود. روش کار بدین صورت است که ابتدا ظرف مسی، برنجی، نقره ای و یا زیورآلات فلزی را به عنوان زیر ساخت انتخاب و محیط آن را با یک رشته باریک فلزی به ارتفاع دو یا سه میلیمتر لحیم و تقسیم بندی می کنند. اگر سطح موردنظر طرحدار باشد، داخل طرح را نیز با همان رشته های فلزی نقش می دهند و لحیم کاری می کنند، این کار افزون بر زیبایی باعث استحکام بیشتر سطح فیروزه کوب می شود.
سپس قطعات ریز و درشت فیروزه را پس از تمیزکردن، تفکیک میکنند. آنگاه شیء موردنظر را سی درجه سانتیگراد گرم کرده و در حین حرارت دادن در قسمتهای مورد نظر مقداری لاک گردویی پودر شده می پاشند تا ذوب شود، بعد خرده های فیروزه را بر روی کار طوری قرار می دهند که تمام سطح موردنظر را بپوشاند. در صورتی که سطح مدور باشد، عمل فیروزه چینی را در چند مرحله انجام می دهند. مرحله چیدن فیروزه مهم ترین قسمت فیروزه کوبی است. برای پرکردن محلهای خالی دوباره ظرف را تا 40 درجه حرارت می دهند، لاک می پاشند و محل های خالی را با سنگ های ریزتری می پوشانند و در نهایت فضاهای خیلی ریز و خالی را با ملات مخصوص آبی پر می کنند. سپس رویه کار را به کمک چرخ تراش سنگ، ساییده و صیقل می دهند. در مرحله آخر عمل پرداخت انجام می گیرد که جلوه خاصی به شی موردنظر می بخشد. هر چه ظرف فیروزه کوبی شده پرکارتر و قطعات سنگ منظم تر در کنار یکدیگر نصب شده باشد کار دارای ارزش هنری بیشتری است.
منبع : visitiran.ir/fa
