شالبافی کردستان
از صنایع مهمی که از گذشته های دور در جغرافیای تاریخی ایران رشد و نمو یافت، شالبافی بوده است. بسیاری از صنایع همانند فرشبافی، حریربافی و غیره سابقه ای دیرینه در ایران دارد. شالبافی نیز از این امر مستثنی نیست. اگرچه در اوایل دورهی قاجار شال های کشمیری که در هند بافته میشد و به ایران وارد می شد، بهترین و مرغوب ترین شالی بود که در ایران وجود داشت؛ اما می توان گفت که این صنعت از یک هزاره قبل از قاجارها در برخی از نقاط مختلف کشور نظیر کرمان و مشهد رایج بوده و به واقع صنعت شالبافی از ایران بود که به شبه جزیره هند راه پیدا کرد.
تولید شال ایرانی در میانه های دوره قاجار از سر گرفته شد. بدین ترتیب در بسیاری از روستاها و در میان اکثریت قریب به اتفاق عشایر و در میان شماری از شهرنشینان نقاط مختلف کشور بافتن قالی و شال رواج پیدا کرد و رقیبی سرسخت برای شال کشمیری شد. روش بافت شال در ایران و مشخصات کارگاه های شالبافی در شهرها عبارت بود از اتاق های بزرگ که تعداد نسبتاً زیادی دستگاه بافندگی در آن نصب شده بود. این دستگاه چوبی است و شامل دو ردیف نورد و دو پدال است که در داخل گودال کنده شده قرار می گیرد.
در گذشته معمولاً از کودکان برای بافت شال استفاده می کردند چون برای بافتن شال طرح دار، انگشت های ظریف کودکانه لازم بود! نخ مورد استفاده با دوک های دستی رشته می شد و مورد استفاده قرار می گرفت. شال های ایرانی دارای سه متر طول و 4/ 11 متر عرض بود. امروزه در مناطق مختلف ایران شالبافی باتوجه به فرهنگ و پوشش هر منطقه مسیر جداگانه و منحصر به خود را در پیش گرفته است. در شهرستان بانه کردستان نیز شالبافی از زمان های دور رواج داشته است و یکی از شایع ترین صنایع دستی این منطقه به شمار می رود. شال کردستان نوعی پوشش مردانه است این نوع پوشش از پشم نوعی بز به نام مرغز که پشمی نرم لطیف و فِردار دارد به دست می آید. شالبافی این منطقه دارای هشت مرحله از هم جدا و در عین حال وابسته به یکدیگر است که بیشترین و سخت ترین مراحل آن توسط زنان انجام می شود. شالبافی در شهرستان بانه از قدمتی چهارصد ساله برخوردار است و به دلیل ظرافت هایی که در پشم و مواد اولیه این پوشش وجود دارد موجب شده است که این پوشش منحصربه فرد باشد.
منبع : visitiran.ir/fa
