سفال سمنان
سفال گری یکی از قدیمی ترین صنایعی است که به دست بشر به وجود آمده و زادگاه آن ایران است. در استان سمنان نیز سفال گری دارای پیشینه ی بسیار زیادی است و برخی کارشناسان لقب پایتخت سفال ایران را به این استان اعطا کرده اند. براساس تحقیقات اولین نمونه های سفال متعلق به حدود ده هزار سال قبل و مربوط به ساکنان کوه های بختیاری است. از روی نمونه های به دست آمده می توان فهمید که در آن زمان از کوره ی پخت سفال و چرخ سفال گری بی اطلاع بوده اند. در شش هزار سال پیش از میلاد اولین نشانه ی پیدایش کوره پخت، در صنعت سفال دیده می شود و در سه هزار و پانصد سال پیش از میلاد چرخ سفال گری ساده ای که با دست حرکت می کرد ساخته شد.
پیدایش چرخ سفال گری تحول بزرگی در این صنعت به وجود آورد. در استان سمنان سفال گری در هر مقطعی از زمان وجود داشته اما اوج هنر سفال گری در استان طبق یافته های باستان شناسی مربوط به تپه حصار در نزدیکی شهر دامغان است و پیشینه ای شش هزار ساله دارد و با مراکز تمدنی هم عصر خود از شیوه های یکسانی پیروی می کرده است. امروزه در استان سمنان به علت مرغوبیت خاک و اقلیم کویری سفال گری از اهمیت زیادی برخوردار است. به طوری که هم اکنون کارگاه های بسیاری در این زمینه مشغول فعالیت است و حضور اساتید مطرح در این زمینه نیز این استان را به قطب سفال گری تبدیل کرده است.
ماده اولیه ی سفال گِل است که وجود مواد آلی در آن بسته به منطقه کیفیت و مرغوبیت آن را مشخص میکند. محصولات سفالی به طور معمول به روش های مختلف ساخته می شوند که عبارتند از:
1- روش فیتیله ای (لوله ای)
2- روش صفحه ای (ورقه ای)
3- روش فشاری
4- روش چرخ کاری. روشهای فیتیله ای
صفحه ای و فشاری بیشتر با مهارت دستان هنرمند و استفاده از قوه ی ذوق و خلاقیت شکل می گیرد، روش چرخ کاری همراه با استفاده از چرخ سفال گری است. پس از اجرا حاصل کار را در کوره با دمای 900 الی 1000 درجه سانتیگراد می پزند، فرآورده های حاصل را بیسکویت می نامند که برای مراحل لعاب دادن و انواع نقاشی های روی کار استفاده می شود. روش کار سفال گران سمنانی چرخ کاری، قالبی (فشاری و دوغابی) و ساخت سفال های دستساز است. در این استان سفال گران آثارشان را در کوره های سنتی و برقی می پزند. امروزه علاوه بر سمنان که تمرکز کارگاه های سفال در این شهر است در شهرهای شاهرود، گرمسار و دامغان نیز کارگاه های سفال رونق دارد.
منبع : visitiran.ir/fa
