دریاچه هامون
هامون دریاچهای است که نامش با اشعار فردوسی گره خورده و در اوستا نیز از آن یاد شده است. این دریاچه که در استان سیستان و بلوچستان و در مجاورت مرز کشور افغانستان قرار دارد، توسط رود هیرمند سیراب میشود. با اینحال رودخانه های دیگری مثل «خاش‌رود»، «فَراه»، «هاروت‌رود»، «شوررود»، «حسین‌آباد» و «نِهبندان» هم این دریاچه را سیراب میکنند.
در زمانهای پرآبی، وسعت دریاچه چیزی حدود پنج هزار و ششصد و شصت متر مربع است. و با پایین آمدن سطح آب، از دل یک دریاچه، سه دریاچه کوچک بیرون میآید که با جدا شدن ازهم، نام های جداگانهای به خود میگیرند.
مالکیت دریاچه هامون بین دو کشور ایران و افغانستان مشترک بوده و سهم ایران از این دریاچه حدود سه هزار و هشتصد و بیست متر مربع است. با اینحال در طول تاریخ معاصر ایران همواره درگیریها و کشمکش های سیاسی بر سر حقآبه هیرمند بین ایران و افغانستان در جریان بوده است.
با جدایی «هرات» از ایران طی معاهده پاریس در سال 1857 میلادی، دولت افغانستان جلوی ورود آب رود هیرمند به ایران را گرفت و همین موضوع سرآغاز مشکلات زیست محیطی بسیاری در هامون شد. اما درنهایت به موجب قراردادی، مقرر شد در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب، معادل ۸۵۰ میلیون مترمکعب در سال، سهم ایران از رود هیرمند باشد. با آغاز خشکسالی ها از سال 1370 خورشیدی، دسترسی ایران به آب رود هیرمند کمتر و کمتر شد.
هامون یکی از باارزشترین دارایی های طبیعی ایران به شمار میرود. این دریاچه در چهارمین کنگره جهانی «ذخیره‌گاه‌های زیست‌کُره» که سال ۱۳۹۴ خورشیدی در «لیما» پایتخت پرو برگزار شد، توسط یونسکو به‌عنوان یک ذخیره‌گاه طبیعی منحصربه فرد ثبت شد. ذخیره‌گاه های زیست‌کُره به مناطقی در سطح زمین گفته میشود که حفاظت و نگهداری از آنها برای ادامه حیات سایر بخشهای کره زمین ضروری است.
منبع : visitiran.ir/fa
