دریاچه بزنگان
«بزنگان» دریاچه ای است که در گویش بومی «کل بی بی» نیز خوانده میشود. دریاچه بزنگان در بلندیهاى «کپهداغ»، در ۱۳۰ کیلومترى آزادراه مشهد – سرخس، در جنوب کوههای «هزار مسجد» و در 70 کیلومتری شهر «سرخس»، در خراسان آرمیده است.
کالبد دریاچه بزنگان یادگاری است از دورانهای زمین شناختی «میانه زیستی» و «نوزیستی» که آن را به 250 میلیون سال پیش باز میگرداند. گسترهی این دریاچه ی «آب شیرین» خراسان، نزدیک به ۸۰ هکتار است. بزنگان در گسترده ترین بخش پهنایی نزدیک به 500 متر دارد و بیشترین ژرفای آن نزدیک به 12 متر است. این تنها دریاچه ی «طبیعی» خراسان در بلندای 850 متری تراز آب دریا فراز شده است.
بزنگان از بارش سالانه و شماری نزدیک به 23 دهانه چشمه ی کوچک در کنار و درون دریاچه سیراب میشود، که باید «غاز بزنگان» را نیز بر آنها افزود. دریاچه بزنگان یک دریاچه «کارستی» و داری زمینی آهکی است که «سازند کلات» بستر آن را در خود جای داده است. این خانه ی گرم پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی سرزمین های نزیک و دور است که از سرمای پاییز و سوز زمستان به آن پناه می آورند و سازمان محیط زیست ایران از آن نگهداری میکند. رنگ دریاچه بزنگان لاجوردی است، که این خود نشان از اندازه نمک در آب آن دارد، با اینهمه ماهی «قزا آلا» از گونهی (رنگین کمان) و نیز ۳۳ گونه فیتو پلانکتون جلبکی در دریاچه بزنگان پرورش یافته و زیست میکنند.
از میان پوشش جانوری دریاچه بزنگان میتوان پلنگ، گزار، کفتار، گرگ، روباه، گربه وحشی، قوچ و میش اوریال، کل، بز و آهو را سراغ گرفت. پرندگان شکاری بومی همچون شاهین و عقاب و کرکس نیز در آسمان بزنگان دیده میشود. یک پرنده بسیار کمیاب به نام « سنگ چشم دمگاه حنایی» در بلندی های «کوه بزنگان» که خود بخشی حفاظت شده است، در پیرامون دریاچه، بر چکادِ «هزار بز» دیده شده است. ماهی بومی دریاچه بزنگان از «شیر ماهی» بومی ایران است. گونه هایی از «ماهی کپور» نیز میتوانند با اکولوژی دریاچه کنار بیایند. از میان پوشش گیاهی پیرامون دریاچه بزنگان میتوان گیاهانی همچون ارس، پسته، زرشک، کاسنی، شب بو، گون، کلاه میرحسن و درمنه را سراغ گرفت.
سرخس در پیرامون خود چندین غار دارد که شماری از آنها را «غار مزدوران» یا «مزداوند» میخوانند. گرچه غار «کرگزی» یا «کرکس» در 6 کیلومتری جنوب باختری روستای بزنگان در سرخس به تازگی یافته شده است، این غار تاریخی کهن نزدیک به 45 هزار سال پیش دارد و آثاری باستانی از زندگی غارنشینان در آن یافت شده است.
غار بزنگان گستره ای نزدیک به 2 هزار متر دارد، دهانه غار نیز کمتر از 1 متر است. غار بزنگان سه راه در درون خود دارد، از این میان 2 راه خاکی و هموار است و یک راه نیز آبی است که به دریاچه راه دارد. در بخش هایی سقف غار خانه خفاشان است. این اشکفت با چشمه های خود از راه دالان هایی به دریاچه بزنگان و پرندگان و ماهیان و گیاهان آن آب میرساند.
روستای بزنگان که خود در دوران قاجار بنیان شد، یک دژ تاریخی دارد.
آدرس : ایران، استان خراسان رضوی، شهرستان سرخس، بخش مرزداران، کیلومتر ۱۱۵ جاده مشهد-سرخس
منبع : visitiran.ir/fa
