جاجیم بافی خلخال
شهرستان خلخال یکی از مراکز مهم صنایع دستی استان اردبیل و نیز کشور محسوب می شود، مهم ترین صنایع این منطقه، جاجیم بافی است. جاجیم، دست بافته ای است که معمولاً دارای طرح های راه راه و لوزی و الوان زیباست که در قدیم روی کرسی می انداخته اند. از آنجا که در گذشته برای پیچیدن رختخواب و به اصطلاح جای خواب از این دست بافته استفاده می کردند و به آن جای جمع نیز می گفتند و به مرور زمان و برای راحتی تلفظ به آن جاجیم گفته اند.
تارهای جاجیم از پشم های رنگارنگ بوده البته گاهی از ابریشم های الوان نیز به عنوان تار استفاده می شود و برای پود بدان علت که دیده نمی شود از نخ پنبه ایِ عموماً خاکستری یا مشکی استفاده می کنند. برای جاجیم بافی به دو نفر یا سه نفر استادکار و بافنده‌ی خبره نیاز است و روش کار بدین صورت است که ابتدا چله‌ی موردنظر را در محوطه‌ی باز کشیده میکنند، از آنجا که در داخل منازل روستایی فضایی به طول 15 متر کمتر پیدا می شود اغلب جاجیم را در معابر (کوچه و میدان ده) مستقر میکنند و این عمل را اصطلاحاً درازکردن جاجیم می گویند و هنگامی که مشغول کار نیستند چله و سه پایه را جمع و موقع کار دوباره و به سادگی آن را دراز می کنند. سپس، به وسیله‌ی تیرک، وسط چله را سر پا و تعدادی از تارها را جدا می کنند، و این زمانی است که می توان بافت جاجیم را شروع کرد.
معمولاً جاجیم را به طول 10 الی 15 متر و عرض 15 تا 25 سانتیمتر می بافند و پس از پایان بافت، با بریدن و پهلوی هم دوختن قطعات اقدام به تهیه ابعاد موردنظر می کنند. مواد اولیه‌ی جاجیم هر چقدر مرغوب و محکم باشد کار بافت برای بافنده آسان تر می شود. در منطقه خلخال جاجیم بافی نوعی فعالیت فصلی محسوب میشود و بافندگان روستایی شال را فقط در زمستان یعنی فصلی که فشار فعالیت های کشاورزی و چوپانی کمتر است می بافند. نقش های جاجیم در مناطق روستایی خلخال عبارتند از: نقش جولما، نقش سیرقا، نقش گچی دیزناقی، نقش احرامی، نقش اوزیگ قاشی، نقش پیچاق اوجو، نقش همیان، نقش ساده تخته ای، نقش بلی بوقما و نقش بادامی. تولیدات جاجیم در آثاری چون زیرانداز، پادری، سجاده، رومیزی، روتختی، رویه کرسی، رویه مبل، و در کارهای تکمیلی به همراه چرم استفاده می شود.
منبع : visitiran.ir/fa
