گیوه بافی کرمانشاه
گیوه بافی یا گیوه چینی یکی از مهمترین صنایع دستی رایج و بومی استان کرمانشاه است و سهم عمده ای از صنایع دستی این استان را به خود اختصاص داده است. گیوه پایپوشی نرم، سبک و مقاوم است که در گذشته بسیار استفاده می شد و اکثر مصرف کنندگان آن روستاییان و کشاورزان بودند. این پایپوش ویژگی های منحصربه فردی دارد؛ از این میان میتوان به سازگاری گیوه با طبیعت خشک و کوهستانی بسیاری از مناطق ایران، سبکی، عرق نکردن پا در آن و نداشتن راست و چپ اشاره کرد.
این ویژگی ها به گیوه شهرت جهانی بخشیده است. پیشینه ی گیوه بافی در استان کرمانشاه به هزاران سال پیش می رسد. ابزار گیوه بافی و بقایای گیوه هایی که از منطقه ی پیرشالیار اورامان به دست آمده قدمت ده هزار ساله ی این هنر را تایید می کند. معمولاً جنس رویه ی گیوه از نخ پنبه ای و تخت آن از جنس پارچه، چرم یا لاستیک است. گیوه کشی در دو مرحله ی کارگاهی و خانگی انجام می شود.
اعمال کارگاهی آن، به ویژه آماده سازی تخت گیوه، همیشه به دست مردان انجام می شود. به علت اینکه ساخت زیر گیوه به نیروی زیاد و مهارت کافی نیاز دارد و از قدیم الایام رسم بر این بوده که مردان این بخش را انجام می دهند. مرحله ی بعدی که از آن به عنوان عملیات خانگی نام می برند بر رویه ی گیوه انجام می شود که تماماً به دست زنان و با نوعی سوزن کار می شود که به آن جوالدوز می گویند.
در کرمانشاه چهار نوع گیوه معمول است: 1. گیوه ی تخت آجیده؛ 2. گیوه ی تخت چرمی؛ 3. گیوه ی تخت لاستیکی؛ 4. گیوه ی رویه ابریشمی. از این میان گیوه های آجیده نسبت به دیگر گیوه ها از نظر کیفیت و قیمت بالاتر است و در قدیم خانها و ملاکان از آن استفاده می کردند. گیوه های قدیمی فاقد سایزبندی بود و برای ساخت آنها از سه اندازه ی گرده پا (برای پاهای کوچک)، متوسط پا (برای پاهای متوسط) و شش گره (برای پاهای بزرگ) استفاده می شد.
رنگ غالب در گیوه بافی سفید است؛ با وجود این، در مواردی بافندگان برحسب سلیقه ی خود یا سفارش مشتری گیوه هایی به رنگهای آبی، قرمز، سفید، استخوانی و سیاه نیز می بافند. همچنین زنان گیوه باف، گاه منجوق های رنگین را به نخ می کشند و سپس با آن اقدام به بافت رویه هایی میکنند که اغلب به مصرف دوخت روفرشی یا دمپایی های زنانه می رسد. از مهمترین مراکز گیوه های استان کرمانشاه می توان به شهرستان کرمانشاه، شهرستان پاوه و دو روستای حجیح و نودشه اشاره کرد.
منبع : visitiran.ir/fa
