وریس بافی چهارمحال و بختیاری
در جامعه ی امروزی پیشرف فناوری و تغییر سبک زندگی باعث شده برخی از اشیا کاربرد گذشته خود را نداشته باشند، اما همواره به عنوان محصولات فرهنگی دارای ارزش هستند. یکی از این صنایع دستی ها وریس بافی بختیاری است. وریس‌ها نوعی بافته اند که متناسب با نیاز عشایر و با تکنیک کارت بافی ساخته می شود. کارتبافی از زمان های قدیم در میان اکثر ملت هایی که پیشینه فرهنگی دارند رواج داشته است. کارت بافی نوعی بافته تاری است که به وسیله ی کارت های سوراخدار، نه با دار یا دیگر دستگاه های بافندگی، بافته می شود. پیشنه کارت بافی در ایران را به اواخر هزاره ی سوم و اوایل هزاره ی دوم قبل از میلاد می دانند. تکنیک کارت بافی همواره در میان عشایر ایران رواج داشته است، اما متاسفانه از کارت بافته های عشایر کهن نشانی نداریم. اما طی تحقیقات انجام شده، عشایری که تکنیک کارت بافی در میان آنها هنوز وجود دارد عشایر ایل بختیاری، لرهای لرستان و شاهسون ها هستند. تنها نقاطی هم که روستایی‌انش مبادرت به کارت بافی می کنند روستاهای قلهزه و زاوین (کلات نادری)، قوچان در روستای لایین (منطقه درگز خراسان) و فردوس است.
نوارهای دست بافت با نامهای متفاوتی در مناطق مختلف ایران رواج دارد در مناطق چهارمحال و ایلام با نام وریس بافی در قزوین با نام پن بافی و در خراسان با نام مداخله بافی شهرت دارد. مواد اولیه ی مصرفی در این نوع بافته عبارتنداز: پشم دستریس، موی بز، ابریشم و نخهای طلای تابیده شده، کتان و نخ پنبه ای مرغوب. ابزارهای مورد نیاز نیز عبارتند از: کارت، دار، نخ تار، نخ پود، ماسوره، شانه، کاغذ شطرنجی و مهرههای رنگی. در این دست بافته، نقشه بسیار اهمیت دارد و در هر نقشه تعداد رنگ ها و کارت های مورد نیاز قید می شود. براساس نقشه، نوع گره نخ یا همان مسیر عبور نخ از زیر یا روی کارت نیز مشخص می شود. در فن وریس بافی طرح و نقش با چگونگی عبور هر رنگ نخ از سوراخ های کارت ها روی چله پیاده میشود و سپس این جهت چرخش کارت‌هاست که می تواند تنوع بیشتری به طرح ببخشد. چنانچه نخ ها را براساس نقشه از کارت ها عبور و سپس کارتها را به جلو یا عقب حرکت دهیم، نقوش یک شکل در سرتاسر نوار اجرا خواهد شد. و این بدین معناست که امکان به وجود آوردن انواع گوناگون نقوش منظم هندسی زیاد است. بر روی این نوارها نقوشی چون درختان، پرنده ها به ویژه طاووس، چشم خروس، پیچک، چلیپا و یا کتیبه های کاملاً رئالیستی نقش بسته است که هر کدام در آیین و رسوم ایرانی مفهومی خاص دارد. قرمز آلبالویی و خاکستری رنگ های غالب آنهاست اما در بعضی نمونه ها رنگ سیاه به همراه طلایی نیز به کار رفته است.
منبع : visitiran.ir/fa
