ورشوسازی بروجرد
ورشو آلیاژی سفیدفام از نیکل، روی و مس است که از ویژگی های منحصربه فرد آن می توان به درخشش بالا، سختی زیاد، مقاومت بالا، قابلیت چکش خواری و شکل پذیری آسان اشاره کرد. این آلیاژ که از دیرباز از کشورهای آلمان و لهستان به ایران وارد می شد به کارمادهای اعجاب انگیز در دستان هنرمندان شهرستان بروجرد در استان لرستان بدل شد و با شکل گیری هنری به نام ورشوسازی در گذر زمان با تولیدات هنرمندانه، زیبا و با ظرافت بروجرد را به عنوان شهر ملی ورشوسازی در ایران به ثبت رساند.
گفته ها در رابطه با خاستگاه و پیشینه ورشوسازی تا حد زیادی مبهم و چندگانه است و به ما پاسخی روشن در رابطه با زمان آغاز این هنر در ایران ارائه نمی کند. در هر رو، در متون تاریخی به اشاره هایی به هنر ورشوسازی از دوران سلجوقی به بعد در ایران برمی خوریم اما آنچه بر ما مسلم است این هنر در دوران قاجار به اوج رونق خود به ویژه در شهر بروجرد رسید. هنرمندان این خطه از آن زمان با مهارت بالای چکش کاری و خم کاری خود به این ورقه های آلیاژی فرمی ویژه می بخشند و آنها را به محصولات کاربردی و نیز تزیینی بدل می کنند.
از جمله این تولیدات می توان به سرویس چای، شامل سماور زغالی، زیرسماوری، چای دان، قندان، استکان، و نیز سایر اقلام ریزتر چون قاشق و چنگال، سرمهدان، دیس، بشقاب، سینی، کاسه، منقل، آبخوری، گلاب پاش و غیره اشاره کرد که در میان آنها سماور از جایگاهی بس ویژه برخوردار است به گونه ای که خود به شاخه ای فرعی به نام «سماورسازی» شکل داده است. در واقع، می توان گفت هنرمندان بروجردی با ترکیب قلمزنی و چکش کاری دو عنصر کاربرد و تزیین را در این ظروف درهم آمیخته اند و به محصولات کاربردی وجه های زیباشناسانه نیز بخشیده اند.
این هنر با دیگر رشته های صنایع دستی نظیر مسگری و دواتگری نیز ارتباط بسیار نزدیکی دارد. از جمله هنرمندان مشهور ورشوساز در بروجرد می توان به استاد علی میناگر، مرحوم استاد رئوف، مرحوم استاد قریب، استاد رضا گلدوز، استاد محمد باد آور، استاد علیرضا شاددل، استاد ماشاء اله فرخی اشاره کرد. امروزه تولیدات جدیدتری به آثار ورشو در شهرستان بروجرد افزوده شده است که در میان آنها می توان به ترکیب آن با ورق برنجی و قلمزنی بر روی آنها برای ساخت محصولات تزیینی اشاره کرد. معمولاً در هر خانه در بروجرد چندین شی ورشوسازی یافت می شود و تولیدات این صنایع دستی ارزشمند همواره جایگاهی ویژه در جهیزیه‌ی دختران این شهر داشته است.
منبع : visitiran.ir/fa
