چادرشب بافی گیلان

چادرشب پارچه‌‌‌‌‌ای زیبا و رنگارنگ است که در استان گیلان، مازندران و خراسان بافته می‌‌‌‌‌شود و زنان محلی به‌‌‌‌‌دور کمر می‌‌‌‌‌پیچند. در استان گیلان در مناطق رودسر و قاسم آباد چادرشب‌‌‌‌‌ بافی از رونق بیشتری برخوردار است. پارچه‌‌‌‌‌ای که تحت عنوان چادر‌‌‌‌‌شب در بسیاری از روستاهای ایران معمولاً در اندازه‌‌‌‌‌ی دو در دو متر‌‌‌‌‌مربع بافته شده و برای پیچیدن تشک، لحاف، البسه و نظایر آن مورد استفاده قرار می‌‌‌‌‌گیرد با بافته‌‌‌‌‌ای که در شرق گیلان تولید می‌‌‌‌‌شود کاملاً متفاوت است. چادر‌‌‌‌‌شب‌‌‌‌‌های مناطق مختلف ایران از نظر طرح و رنگ تقریباً مشابه یکدیگرند ولی چادر‌‌‌‌‌شب قاسم‌‌‌‌‌آباد گیلان به‌‌‌‌‌دلیل برخی طرح‌‌‌‌‌ها و رنگ‌‌‌‌‌های خاصش ارزش هنری بیشتری دارد. این بافته قدیمی‌‌‌‌‌ترین صنایع‌‌‌‌‌ دستی مردم قاسم‌‌‌‌‌آباد گیلان است که ریشه تاریخی در فرهنگ و آداب و رسوم دیرینه مردم این دیار دارد.

گفته می‌‌‌‌‌شود در قدیم احتمالاً از این بافته به‌‌‌‌‌عنوان روانداز در شب استفاده می‌‌‌‌‌ شده است و به‌‌‌‌‌همین دلیل به این نام معروف شده است. اما کاربرد اصلی این پارچه در لباس محلی زنان قاسم‌‌‌‌‌آبادی به‌‌‌‌‌عنوان کمر‌‌‌‌‌پیچ است. بانوان چادر‌‌‌‌‌شب را به‌‌‌‌‌هنگام کار و کشاورزی مثل چیدن برگ سبز چای یا چیدن مرکبات به‌‌‌‌‌دور کمر می‌‌‌‌‌بندند تا از درد کمر به‌‌‌‌‌هنگام کار جلوگیری شود و ساق پاها را استوار ساخته و از فشار بر کمر خودداری شود. در پاره‌‌‌‌‌ای از موارد نیز برای بستن کودک به‌‌‌‌‌پشت به‌‌‌‌‌هنگام کار کردن از آن استفاده می‌‌‌‌‌شود. در زبان محلی چادرشب، چارشو خوانده می‌‌‌‌‌شود و در برخی از مناطق مجاور قاسم‌‌‌‌‌آباد کمردبد خوانده می‌‌‌‌‌شود. کمردبد را در مناطق شرقی‌‌‌‌‌تر گیلان کمردبله نیز می‌‌‌‌‌خوانند. البته این اصطلاح مرسوم چادر‌‌‌‌‌شب‌‌‌‌‌های چهارخانه منطقه است. این بافته به‌‌‌‌‌دلیل طرح و رنگ‌‌‌‌‌بندی زیبا و ساده، در زندگی روستایی مصارف متعدد دیگری نیز یافته است.

روتختی، پرده‌‌‌‌‌، رویه‌‌‌‌‌ی لحاف و رومیزی از جمله این کاربردها است. اخیراً حتی برای کلاهک آباژور، رومیزی، رو‌‌‌‌‌تلفنی، روتلویزیونی، رو‌‌‌‌‌طاقچه‌‌‌‌‌ای و حتی پیراهن مردانه از این بافته استفاده می‌‌‌‌‌شود. اغلب دختران قاسم‌‌‌‌‌آبادی یک چادرشب یکرنگ ابریشمی یا چادرشب طرح‌‌‌‌‌دار ابریشمی که با ابریشم گجین بافته می‌‌‌‌‌شود (ابریش گجین به ابریشمی گفته می‌‌‌‌‌شود که از انتهای پیله باقی‌‌‌‌‌مانده در ظرف لاس‌‌‌‌‌گیری حاصل می‌‌‌‌‌شود. در زبان محلی ابریشم گجین، گج یا کج نامیده می‌‌‌‌‌شود.) را به‌‌‌‌‌عنوان جهیزیه خود به‌‌‌‌‌خانه‌‌‌‌‌ی داماد می‌‌‌‌‌برند. نوعی دیگری از چادرشب نیز وجود دارد که ‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌عنوان لباس سنتی در مراسم عروسی به‌‌‌‌‌دور کمر پیچیده می‌‌‌‌‌شود. تولید چادرشب و انواع بافتنی‌‌‌‌‌ها بیشتر در فصل زمستان و ایام فراغت از امور زراعت و شالیکاری فقط توسط زنان سختکوش و تیزهوش پدید می‌‌‌‌‌آید.

منبع : visitiran.ir/fa