نازک کاری سنندج
استان کردستان از نظر منابع چوب و به ویژه پوشش جنگلی دومین منطقه کشور پس از منطقه شمال است. پوشش جنگلی مناسب موجب شده است که در دوره های مختلف از چوب برای خلق آثار هنری به صورت شایسته ای بهره برداری شود. پیشینه آثار چوبی سنندج (سنه) را به دوران صفویه نسبت می دهند. اگرچه آثاری از نازک کاری دوره صفویه باقی نمانده است ولی احتمالاً در کنار اُرسی سازی، نازک کاری هم در سنندج مورد توجه بوده است.
همانطور که از نام نازک کاری بر می آید، منظور ساخت وسایل کاربردی و هنری از چوب های خوش نقش و رنگ با ظرافت و دقت بالاست. در این کار چوب را براساس طرح و نقش مورد نظر روکش میکنند و با این شیوه محصولات ظریف و نازک چوبی در نهایت دقت و زیبایی تولید می شود.
برخی آثار چوبی سنندج را به دو گروه عمده کاربردی و تزئینی تقسیم میکنند. این آثار چوبی عبارتند از: نازک کاری، اُرسی سازی، قاب سازی و خراطی. که هر یک به نوعی در زندگی مردم کاربرد داشته است. حداقل قدمت نازک کاری کردستان به 180 سال پیش می رسد و استاد نعمت الله را پایه گذار نازک کاری امروزی می دانند.
آثار نازک کاری که از گذشته تا به امروز ساخته می شود عبارتند از: تخته نرد، قلمدان، رحل قرآن، جاسیگاری، قوطی سیگار، عصای دستی، تخته شطرنج، قاشق، کاسه، بشقاب، جعبه آرایش، کیفزنانه، جعبه جواهر، قاب عینک، زیورآلات زنانه در رنگ های روشن و تیره برای استفاده در شب و روز. آثار نازک کاری سنندج عمدتاً به دو روش ساخته می شود؛ یک روش به این شکل که قطعات نازک و ریز چوب با رنگ های متفاوت بریده، و با اَرّه کردن و لایه لایه کردن چنان در کنار یکدیگر بر روی یک قطعه جفت و نصب می شوند که گویی از قطعه ایی یکپارچه ساخته شده اند. سپس این قطعات را در کنار هم رنگ آمیزی می کنند.
این روش از جهاتی با روش معرق چوب قابل مقایسه است. روش دوم استفاده از یک نوع چوب، عمدتاً گردو، برای ساخت اشیا است. در این روش اشیا چوبی از طریق برش و سپس صیقل کاری مهیا میشوند همچون ساخت کاسه، بشقاب، کیف، جعبه های آرایش و جواهرات. دو ویژگی دیگر نازک کاری این است که اول در ساخت برخی اشیا از گره چوب های مختلف از جمله درخت سنجد و گردو استفاده می شود. و دوم اینکه برای نمایش نقش و بافت طبیعی، چوب را در حد بسیار بالایی صیقل می دهند و در این وضعیت، نمایی خیالی از اشکال پیچیده و درهم با رنگ های هم خانواده و همانند به نمایش می آید.
منبع : visitiran.ir/fa
