غار چال نخجیر
غار چال‌نخجیر در دامنه و بر دیواره کوه تخت، در کنار پناهگاه حیات‌وحش «جاسب»، در نزدیکی روستاهای «کروگان»، «وشتگان»، «هرازیجان» و در میان شهرهای دلیجان و نراق در استان مرکزی است. نام چال‌نخجیر گرفته شده از پایین، زیر و شکارگاه است، زیرا چال نخجیر بخشی گود است که شکارچیان شکار را به آن رم می‌دادند. این غار در شمار فهرست آثار ملی ایران است.
غار چال‌نخجیر به دوران سوم زمین‌شناسی و نزدیک به 65 میلیون سال پیش باز میگردد. بیشینه سازندهای این غار آهکی و به رنگ شیری است و سنگهای آن کربنات کلسیم، آراگونیت و سنگ گچ است. چال نخجیر با 7 طبقه از جمله غارهای طبقاتی ایران به شمار میرود. چال‌نخجیر غاری تخت و خیس است.
پیش از درگاه غار روی کوه نشانههایی کهن دیده میشود. برای نمونه بازماندههایی از یک برج دیده بانی هنوز روی کوه هست. درگاه غار در تراز زمین و به سوی جنوب قرار دارد. امروزه این درگاه ۱۰ متر پهنا و 20 متر بلندا دارد. نیم کیلومتر پس از درگاه غار به یک دوراهی میرسد. هر دو راه نزدیک به ۱.۳۰۰ متر است.
از 7 طبقه غار چال‌نخجیر، 3 اشکوب آن کاوش شده است. سقف غار کم و بیش نزدیک به ۸ متر است. بر بستر غار دریاچه‌ای هست به ژرفای 70 متر وجود داردکه تا امروز تنها ۴۰۰ متر چهارگوش از گستره آن یافت شده است. به نظر می‌آید که وسعت این دریاچه بسیار بیشتر از ۴۰۰ متر مربع باشد. در گذشته غار چال نخجیر آب بیشتری داشته است. امروزه جدای از دریاچه در گوشه و کنار هم استخرهایی بر جای مانده است.
در غار چال نخجیر نهشته‌های آهکی، چکنده و چکیده و دیسههای گل‌کلمی و بلورین و سوزنی و گچین پدید آمدهاند و تالارها، استخرها و راهروهای بلند درون غار را پدید آوردهاند. چندین تالار به نامهای سفره عروس، دریاچه، برزخ، باغ‌وحش، فرسنگ، آبشار گلی، گل کلمی، چهل‌چراغ، چهلستون و تالار زیبایی‌ها در چال‌نخجیر وجود دارد. در این تالارها تندیس‌های سنگی همچون عقاب، لاک‌پشت، گوزن، انسان، کبوتر از نهشته‌های آهک پدید آمده است. امروزه بیش از هزار متر از درازای غار برای بازدید کف‌سازی و نورپردازی شده است.
منبع : visitiran.ir/fa
