دشت لوت

کویر لوت یک از اسرار آمیز ترین نقاط ایران و داغ ترین نقطه روی زمین است، برای خواندن اسرار دشت لوت و وجود رودخانه اسیدی و دریای مخفی دشت لوت با ایران نیهون همراه باشید.

کویر لوت

عنوان‌های «چاله لوت»، «دشت لوت»، «کویر لوت» و «بیابان لوت» برای این منطقه خشک و بیابانی به کار برده می‌شود. اما دشت لوت بیابان است نه کویر و کویر بخش کوچکی از مساحت دشت لوت را تشکیل می‌دهد.
لوت بیابانی در جنوب شرقی ایران و در محدوده‌ای بین استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان میباشد.

بزرگترین ناحیه جمعیتی دشت لوت ، شهداد میباشد که در گذشته‌های دور به آن خبیص نیز می گفتند. دره سیرچ و ناحیه مسکونی آن به همین نام یکی از زیباترین چشم اندازهای سر سبز حاشیه این دشت اسرار آمیز است.

داغ ترین نقطه زمین

در سال 2005 (1384) رادیومتر فروسرخ ماهواره «اکوآی» ناسا، دمایی معادل 70.7 درجه سلسیوس را برای زمین و در نقطه ای در بیابان لوت ثبت کرد و این بالاترین دمایی است که تاکنون در کره زمین گزارش شده است.
رنگ تیره شن های بیابان به خاطر وجود ترکیبات آهن به همراه شکل ناهموار زمین که موجب محدود شدن حرکت هوا می شود، دلیل ایجاد چنین دمای حیرت انگیزی است.

اسرار دشت لوت

در پای کوه‌های مشرف به دشت بزرگ لوت آثاری از سکونت انسان از هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح مشاهده شده است. حال چه اتفاقی در گذر تاریخ رخ داده که دشت لوت به آنچه امروز میبینیم تبدیل شده سوالی است که هنوز کسی جواب قطعی برای آن ندارد .

اما به باور برخی از زمین شناسان و دانشمندان، این بیابان در زمان‌های گذشته دریای کم عمقی به نام تیس بوده است که در گذشت زمان و به علت گرمی هوا خشک شده است.

جالب است بدانید بسیاری از محققان معتقدند که دشت لوت برای وجود حیات شدیدا نامساعد است. بخش درونی این بیابان ، تقریبا عاری از حیات گیاهی است اما ماجراجویان و دانشمندانی که به لوت سفر کرده اند، شواهدی را از حیات گوناگون جانوری شامل حشرات، خزندگان و روباه های بیابانی گزارش کرده اند.

معما اینجاست که چگونه زنجیره غذایی آنها بدون وجود گیاهان، کامل می شود؟

پاسخ ممکن است وابسته به پدیده ای منحصر به فرد و هولناک باشد. در بیابان لوت ، لاشه پرندگان مرده به وفور یافت می شود.

چند سال قبل دانشمندان ایرانی، پژوهشی در مورد پرندگان مهاجری که بر اثر سرگردانی یا انحراف از مسیر وارد دشت لوت می شوند انجام دادند. نتیجه نشان داد که مرگ این پرندگان بر اثر گرمای شدیدی که از آسمان بر سر آنها نازل می شود، خود پایه شبکه غذایی دشت کویر است.

همچنین محققان از طریق اکتشافات عملی دریافتند که هنگام پاییز، درست بعد از گرمای شدید تابستان، شواهد حیات کمتر یافت می شوند. مخلوقاتی که درون لانه های زمینی پناه گرفته یا برای فرار از گرمای شدید مهاجرت کرده اند، دوباره برای بازگشت به بیابان خطر نمی کنند.

وجود گونه های مختلفی از پروانه در دشت لوت

در قلب کویر، شواهد جالبی از حیات مشاهده می شود. به گفته یکی از گروه های تحقیقاتی که به دشت لوت سفر کرده اند ، هنگامیکه دوربین های تله ای مخصوص شب را کار گذاشتند، از دیدن تعداد زیادی از گونه های مختلف پروانه ، شگفت زده شدند.

سوال اینجاست: آنها آنجا چه کار می کنند؟ آنجا چه چیزی می خورند و چگونه در این گرما دوام میاورند؟

پاسخ، احتمالا درست زیر زمین قرار دارد. محققان با بررسی و مطالعه دقیق اطلاعات ماهواره ای مربوط به کویر لوت شگفت زده شدند و دریافتند که ریزموج های ساطع شده از زمین نشان می داد در نقاطی از داغ ترین بخش های کویر هم، خاک مرطوب است.

البته برخی از دانشمندان معتقد که ، خاک لوت به قدری خشک است که ریزموج ها داده های رطوبت را از لایه های زیرین خاک و حتی سنگ ها منتقل می کنند و به اشتباه این رطوبت روی سطح نشان داده می شود.

رودخانه اسیدی در دشت لوت

رود کال شور از نقاط دیدنی این کویر است که در فصل زمستان و اوایل بهار آب دارد و در بقیه فصول خشک می شود.
رودخانه کال شور به دلیل عبور از مناطق کویری به شدت اسیدی می باشد، به همین خاطر اگر روزی به دیدن رودخانه کال شور رفتید ، از دست زدن به آب رودخانه جدا پرهیز کنید .

دریای مخفی در دشت لوت

گروه های تحقیقی وجود حیات در زیست بوم بیابان لوت را تایید کردند و شواهدی هم به دست آوردند که نشان می داد پرندگان مهاجر در تامین غذای این زیست بوم، نقش موثری دارند. آنها همچنین دریافتند که زیر این اقلیم خشک، پدیده ای مشهور به «دریای مخفی» قرار دارد که در واقع لایه از آب های زیرزمینی شور است و در تامین شرایط حیاط این زیست بوم نقش مهمی ایفا می کند.

شکل های خیال انگیز و راز آلود این ناهمواری ها یکی از دلایل مهمی بود که موجب شد ، سازمان فرهنگی، علمی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) کویر لوت را در فهرست میراث جهانی قرار دهد.

جاذبه های سفر به دشت لوت

دشت لوت جاذبه های فراوانی دارد ، شهداد را می‌توان یکی از بهترین و مشهورترین جاذبه‌های دشت لوت محسوب کرد که چه از نظر طبیعی و چه از نظر تاریخی و حتی فرهنگی ارزش بسیاری دارد و پرداختن به آن نیازمند مطلب مفصل دیگری است.

اما اگر مشتاق تماشای آسمان شب باشید، قطعا جایی بهتر از مناطق بیابانی پیدا نخواهید کرد.
از دیگر جاذبه‌های دشت لوت می‌توان به «کویر خور» یا دریاچه‌ی نمک خور اشاره کرد که در مسیر اصفهان به طبس قرار دارد. بستگی به شما دارد که چه نقطه‌ای را برای سفر انتخاب کنید.

کلوت‌های کرمان هم می‌تواند انتخاب مناسبی برای سفر باشد، و البته از نقاط باستانی لوت می توان به آب انبار نادر در حاشیه غربی جاده خاکی که به سمت نهبندان و جیرفت می رود اشاره کرد .

اما نکته مهم در مورد یک کویرگردی خاطره‌انگیز اینجاست که علاوه بر داشتن یک راهنمای خوب نیازمند تجهیزات کافی مانند غذا، چادر، لوازم بهداشتی، سوخت، طناب، کفش مناسب، قطب‌نما، نقشه و یک عینک آفتابی مناسب است. همراه داشتن کرم ضد آفتاب را نیز فراموش نکنید.

با وسایل نقلیه‌ای مانند قطار یا هواپیما می‌توان تا نزدیکی اغلب این جاذبه‌ها سفر کرد، اما توصیه ما استفاده از وسایل نقلیه‌ی شخصی و البته به همراه یک راهنما است، چرا که فرصت بیشتری برای تماشای محیط اطراف به شما می‌دهد.