موزه گنبد چهارسوق ساوه
موزه چهارسوق ساوه در ساختمانی گنبدی شکل که با نام گنبد چهارسوق و یا تکیه چهارسوق نیز شناخته می‌شود قرار دارد. این گنبد از جمله بناهای بجا مانده از دودمان صفویان است و در تاریخ شانزدهم خرداد ماه 1356 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و سرانجام در سال 1386 تحت عنوان موزه مردم شناسی ساوه مورد بهره برداری قرار گرفت. بنای این موزه ساختمانی چهار ضلعی است. در چهار ضلع اصلی شمال، جنوب، شرق و غرب آن چهار دالان تعبیه شده که هر یک از این دالان ها در گذشته به بازاری راه داشته است و علت نام چهارسوق نیز همین بوده است. از آن چهار بازار ، بازار بزرگ ساوه در شمال گنبد و چند مغازه و بازارچه ای کوچک در مسیر دالان جنوبی باقی مانده است.
در داخل این بنا حجره هایی وجود دارد که در ایام عزاداری امام سوم شیعیان حسین علیه‌السلام به عنوان تکیه مورد استفاده بوده است. در بدنه بنا و سقف آن در مجموع سیزده هورانه (پنجره‌ی نورگیر) تعبیه شده است. این نورگیرها با شیشه هایی رنگی مزین شده‌اند و به محیط موزه فضای دلنشینی بخشیده اند. مصالح به کار رفته در ساخت این بنا گِل، کاشی، آجر و گچ است. شاید بتوان زیباترین بخش این موزه را سقف و گنبد داخلی آن برشمارد قطر این گنبد بالغ بر یازده متر و ارتفاع آن از زمین در حدود چهارده متر از کف بنا است. نام نقوش هندسی‌ای که در گنبد داخلی موزه‌ی چهارسوق به‌کار رفته گِره پنج کُند در گره دَه کُند است! که در واقع عبارت است از شمسه ای با بیست ضلع که اشکال هندسی چهار ضلعی و پنج ضلعی با نظمی مشخص در اطراف آن قرار دارد. علاوه بر این در پوشش داخلی گنبد اسامی مبارک الله، محمد و علی با خط کوفی و تکنیک آجر کاری اجرا شده است.
در این موزه در هر حجره اشیا با ارزشی از جمله کُتب نفیس خطی، قفل های زیبای قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی، سنگ قبرهایی متعلق به‌دوران قاجاریه در معرض دید عموم قرار دارد. در بخش مردم شناسی موزه با استفاده از مجسمه های زنان و مردان پوشاک، آداب، فرهنگ و رسم و رسوم مردم ساوه در عهد قاجار به نمایش گذاشته شده است.
منبع : visitiran.ir/fa
