خانه لاری ها
طبق اسناد بر جای مانده از کتب تاریخی و نقل قول های پیشینیان یزد، به نظر می رسد که این اثر تاریخی خانه لاری ها متعلق به یکی از تجار بر جسته شهر یزد حاج محمد ابراهیم لاری است که حدود ۱۵۰ سال پیش و در اواسط حکومت قاجاریه احداث شده است. در گذشته از این عمارت به عنوان خانقاه نعمت اللهی استفاده می شد و تا اواخر دوران حکومت رضا شاه یکی از خانه های اعیان و اشراف دوران خود ، به شمار می آمد. اما پس از گذشت سال های متمادی و به علت موروثی شدن به عمارتی متروکه تبدیل شد و متاسفانه آسیب ها و خسارات جدی و فراوانی را به خود دید. در سال ۱۳۶۳ با تلاش و پیگیری سازمان میراث فرهنگی کشور، این بنای تاریخی از صاحب وقت خود، آقای علی یزدی نژاد خریداری و مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. خوشبختانه اقدامات مفید و مدبرانه ای در مورد این مکان و محله تاریخی فهادان توسط سازمان میراث فرهنگی، برای احیا و بازسازی این اثر کهن صورت گرفت که تا امروز نیز ادامه دارد.
خانه هاي قديمي یزد و از جمله خانه لاريها معمولاً با توجه به ضرورت های شغلي و تمكّن صاحب خانه از دو قسمت تشكيل مي شد كه هر يك از قسمتها عملكرد خاص خود را داشته ، اندروني به عنوان مأوا و مسكن محارم و قسمت بيروني به مكان اسكان و پذيرائي مهمانان اختصاص داشته است. معمولاً قسمت اندروني از نظر مساحت ، عمده سطح بنا را تشكيل مي‌‌دهد كه حياط در مركز و قسمت هاي اعياني نشين بصورت چهار فصل در پيرامون حياط شكل گرفته است. از قسمت شمالي بعنوان زمستانه و از قسمت جنوبي بعنوان تابستانه استفاده مي‌‌گردد كه قسمت اخير شامل تالار و بادگير مي‌‌باشد از ضلع شرقي كه شامل اتاق آئينه، مطبخ، سرداب، و ساير فضاهاي موجود در اين ضلع بعنوان پائيزه و از ضلع غربي بعنوان بهار خواب استفاده مي‌‌شود. در خانه اعيان معمولاً براي تفنّن، فضايي هنري ايجاد مي‌‌كردند كه تزئينات اين فضا به وسيله آئينه كاري يا گچبري انجام مي‌‌گرفته است که در این خانه نیز قابل شهود است. امروزه بخش اندرونی قابلیت بازدید دارد .
منبع : visitiran.ir/fa
