کلیسای مریم مقدس تهران، یکی از مکان‌های دیدنی پایتخت است که در خیابان میرزاکوچک خان بالاتر از جمهوری در ابتدای خیابان سی تیر واقع شده است. این کلیسا مربوط به دوران پهلوی است و در سال 1324 خورشیدی با هزینه شخصی به نام عیسی یان ساخته شده است و به مسیحیان ارتدکس تعلق دارد. بین سال‌های 1300 تا 1310 خورشیدی پس از پایان جنگ جهانی اول، بسیاری از ارمنیان ایران به تهران مهاجرت کردند و محله‌های جدید ارمنی‌نشین در تهران ایجاد کردند. متأسفانه در این محله‌های جدید ارمنی‌نشین، کلیسا یا محل عبادتی وجود نداشت و لازم بود افراد برای نیایش به محله‌های دیگر تهران بروند. به همین دلیل و برای رفع نیاز مسیحیان در این منطقه، کلیسایی با نام کلیسای مریم مقدس ساخته شد.
کلیسای مریم مقدس به عبارتی دیگر، اولین کلیسای جامع ارامنه شناخته می‌شود. مکان این کلیسا، درست روبه‌روی نیایشگاه زرتشتی‌ها با نام آتشکده آدریان، قرار گرفته است و بر جذابیت این ساختمان افزوده است. برای تشخیص این کلیسا در میان ساختمان‌های خیابان میرزاکوچک خان لازم است به علامت صلیب بر روی در این کلیسا توجه کنید. گرچه معماری و نوع بنای آن نیز شما را به سوی این کلیسا راهنمایی می‌کند. معماری این کلیسا به قدری خاص است که عاشقان معماری‌های سنتی و قدیمی را به خود جلب کند. برخی معماری این کلیسا را برگرفته از معماری‌های قرون وسطی در کشور ارمنستان می‌دانند. ساختمان کلیسا در ارتفاع بالا قرار گرفته است و ورود به آن مستلزم پیمودن چندین پله در ورودی ساختمان است.
گرچه که بسیاری از غیر مسیحیان از دیدن آداب و رسوم آنها لذت می‌برند و یکی ازدلایل بازدید از چنین مکان‌هایی دیدن این مراسم است، اما در روزهایی که مراسمی در این مکان برگزار می‌شود (عموما شنبه‌ها و یک‌شنبه‌ها) امکان بازدید غیرمسیحیان وجود ندارد. در سایر روزها نیز نیاز به هماهنگی با مسئولان کلیسا برای بازدید وجود دارد. در کلیسای مریم مقدس، موزه‌ای نیز وجود دارد که در سال 2008 در یکی از ساختمان‌های مجاور کلیسا با عنوان موزه ملی ارمنی‌ها یا موزه «آرداک مانوکیان» ایجاد شده است. این موزه به نام اسقف اعظم آرداک مانوکیان خلیفه فقید ارامنه تهران ایجاد شد. این موزه شامل تصاویر و نقشه‌های کلیساها و دیرهای ارمنی‌های کشور، لوازم مورد استفاده در کلیسا، کتب خطی با محتوای دینی، لباس سنتی زنان ارمنی و آثار هنرمندان ارمنی ایران است. می‌توانید پیش از بازدید از کلیسا، این موزه را ببینید تا با مراسم و آئین‌های مسیحی بیشتر آشنا شده و سپس وارد کلیسا شوید. بازدید از موزه و کلیسا در روزهای دوشنبه تا پنج‌شنبه از ساعت 9 تا 13 به صورت رایگان امکان‌پذیر است.
کلیسای مریم مقدس در سال 1381 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مزار افراد سرشناسی همچون یپرم دایود داویدیان (معروف به پیرم‌خان ارمنی)، سردار مشروطیت، همچنین هوهانس خان ماسحیان در محوطه این کلیسا قرار گرفته و بر اهمیت این کلیسا افزوده است. در نزدیکی این کلیسا و با فاصله بسیار کم، آثار دیگری نیز به عنوان جاذبه گردشگری وجود دارند از جمله این اماکن دیدنی می‌توان به خیابان کوشک مصری، خیابان ملل متحد، سردر باغ ملی، موزه پست، موزه عبرت، کتابخانه و موزه ملی ملک، موزه آبگینه، آتشکده آدریان و موزه جواهرات ملی اشاره کرد که بازدید از آنها را نیز می‌توانید در برنامه خود بگنجانید.
برای بازدید از کلیسای مریم مقدس کافی است خود را به خیابان جمهوری برسانید. از آنجا که کلیسا در منطقه 12 تهران قرار گرفته است که منطقه‌ای پر رفت و آمد از لحاظ ترافیکی است، پیشنهاد می‌شود برای بازدید از کلیسای حضرت مریم از خودروی شخصی استفاده نکنید. می‌توانید با استفاده از حمل و نقل عمومی خود را به این کلیسا برسانید. در اطراف خیابان جمهوری دو خط اتوبوس میدان بهارستان به میدان جمهوری و میدان بهارستان به میدان ولیعصر وجود دارد، می‌توانید از این دو خط اتوبوس برای رسیدن به خیابان جمهوری استفاده کنید. خط 4 اتوبوس بی آر تی تهران نیز از این خیابان عبور می‌کند و شما را به خیابان جمهوری و در نهایت کلیسای مریم مقدس می‌رساند. در صورتی که بخواهید از خیابان سی تیر خود را به کلیسای مریم مقدس برسانید نیز متروی امام خمینی نزدیک‌ترین مترو به خیابان سی تیر است و با طی مسافت کوتاهی می‌توانید خود را به کلیسا برسانید و در این بین، در مسیر نیز از سایر دیدنی‌های خیابان سی تیر نیز بازدیدی داشته باشید.
