مسجد جامع مرند در مرکز شهر مرند واقع شده است. مطابق کتیبه‌ی موجود در گنبدخانه به تاریخ 485 ه.ق، این بنا قدیمی‌ترین و سالم‌ترین شاهد معماری تاریخ‌دار در شمال‌غرب ایران می‌باشد. طبق کتیبه‌ی محراب مسجد، این بنا در سال 731 ه.ق در زمان سلطنت ابوسعید بهادرخان با اختصاص مالیاتی که از سرزمین‌های غیر مسلمان دریافت می‌شد مرمت و توسعه یافته است. ویلبر پیرامون این بنا می‌نویسد: « اول اتاق گنبدخانه با پلان مربع با سه ورودی در اطراف، در دوره‌ی سلجوقیان ساخته شده است.
در دوره‌ی مغول این اتاق تعمیر و تزئین گردید و بعداً یک سری دهانه‌ی طاق‌دار در سمت شمال و مغرب گنبدخانه ساخته شد. اخیراً ساختمان در سمت شرق بسط داده شده است و یک نمازخانه‌ی مستطیل شکل به بنا اضافه گردیده است. در گوشه‌ی شمال‌غربی ساختمان مناره‌ای قرار دارد که ممکن است همزمان با اتاق گنبدخانه باشد. در طی قرون متمادی گنبد روی اتاق فروریخته است». محراب این مسجد به همراه محراب مسجد جامع ارومیه و محراب مسجد جامع تبریز جزء شاهکارهای گچ‌بری جهان می‌باشد که توسط “نظام بندگیر تبریزی” اجرا شده است.
