تکیه ها در شهر کرمانشاه از دوره قاجار، پایگاه‌های مذهبی به شمار میروند که میزبان برگزاری مراسم گوناگون بوده‌اند. تکیه معاون‌الملک یکی از زیباترین و مشهورترین نمونه‌های این پایگاه‌های مذهبی به شمار می‌رود که امروزه در دل شهر کرمانشاه پابرجاست.
اما بخوانید از داستان پر فراز و نشیبی که در سال ۱۳۲۷ به دنبال جریان مشروطه خواهان بر تکیه معاون‌الملک گذشت. یعنی همان زمان که دستور تخریب و به توپ بستن تکیه به دستور «ظهیرالملک» صادر شد. با آتشی که به سمت این سازه چشمنواز روانه شد، تمامی آیینهکاریها به همراه بخشی از بنا نابود شد.
پس از این اتفاق تلخ، این خانواده «معاون‌الملک» بود که در صدد مبارزه و انتقام بر آمد ولی درنهایت بین خانواده معاون‌الملک و ظهیرالملک صلح برقرار شد و تکیه معاون‌الملک بیش از این آسیب ندید.
تاریخ ساخت تکیه معاون‌الملک به سال ۱۲۸۲ خورشیدی باز میگردد. این بنا از همان ابتدا به منظور برگزاری مراسم و همچنین پایگاهی برای رفع درگیریها و کشمکشهای قومی و قبیلهای طراحی شده بود. معمار تکیه شخصی به نام «اصغر معمارباشی» بود. این را میتوان از کتیبهای که بر سر در بنا نقش بسته است دریافت.
کاشیکاریهای تکیه معاون‌الملک در نوع خود کمنظیر هستند و در واقع میتوان گفت گردشگران این تکیه را به واسطه کاشیکاری هنرمندانه آن میشناسند. کاشی‌هایی که با تکنیک برجسته و نیمه برجسته و رنگهای طبیعی بر پیکر این بنا نقش بستهاند، تصاویری از جمله صحنه‌هایی از جنگهای صدر اسلام و حوادث کربلا را در کنار نقوش پادشاهان باستانی ایران و المانهای تخت جمشید را به نمایش میگذارند.
مجموعه تکیه معاون‌الملک از سه بخش «حسینیه»، «عباسیه» و «زینبیه»تشکیل شده است. امروزه علاوه بر این سه بخش و در قسمت عباسیه، دو موزه به نامهای «موزه مردم‌شناسی کرمانشاه» و «موزه پوشاک و زیور آلات استان کرمانشاه» هم جای دارد.
برای ورود به حسینیه باید از هفده پله پایین رفت. چرا که این سازه در ارتفاع شش متر پایین‌تر از سطح خیابان ساخته شده است. در بدو ورود، سقاخانه‌ای میزبان شماست که کاشی‌هایی با نقش شمایل حضرت ابوالفضل دارد. حسینیه معاون‌الملک شامل صحن کوچکی است که به عادت حسینیهسازی در ایران، دارای حجرههایی در اطراف است که با طاقنماهایی آراسته شدهاند.
بنای عباسیه دارای یک صحن به اضافه سازهای دو طبقه در بخش شرقی آن است. دیوارهای عباسیه با کاشی هفت‌رنگ تزیین شده که بر روی آن‌ها صحنه‌هایی از ورود حضرت یوسف به شهر کنعان به چشم میخورد. همچنین تصاویری از بزرگان و رجال دوره قاجار نیز بر روی این کاشیها نقش بسته است.
از طرفی زینبیه محل دفن معاون‌الملک است که در سال 1327 از دنیا رفت. آرامگاه وی در سال 1374 توسط حاج محمد شکوهی اصفهانی آیینه‌کاری شد.
