کاشی هفت رنگ شیراز

صنعت کاشی سازی و کاشی کاری که بیش از همه در تزیین معماری سرزمین ایران و به طور خاص در بناهای مذهبی به کار گرفته شده، همانند سفالگری از سابقه‌ طولانی برخوردار است. پیشینه‌ کاشی هفت رنگ را با توجه به آثار کشف شده به دوران هخامنشیان مربوط می دانند. اما تا دوره‌ سلجوقی استفاده از این نوع کاشی به صورت عام مرسوم نبوده است. اصطلاح کاشی هفت رنگ را برای اولین بار مورخِ دربار حکومت ایلخانیان به کار برد که به فن رنگ آمیزی با مینا بر روی لعاب اطلاق می شود و امروزه نیز این اصطلاح بیانگر همان فن است.

کاربرد عدد هفت نیز به خاطر محدویت رنگ هاست نه تعداد آنها زیرا چیزی که در این سبک کار اهمیت دارد رنگِ مناسب و ترکیب درست رنگ هاست. امروزه ابعاد کاشی هفت رنگ معمولاً 15 در 15 سانتیمتر بوده و دارای 7 رنگ متداولِ لاجوردی، فیروزه ای، قرمز، زرد، حنایی، سفید و سیاه است. در این شیوه رنگ ها مجزاست و درون مرزهای یکدیگر نفوذ نمی کند، زیرا با خطوط مرکب رنگینی از منگنز و روغنِ دنبه از یکدیگر جدا می شوند. کاشی هفت رنگ در شهر شیراز به اوج و تکامل خود رسیده است.

یکی از تفاوت های کاشی شیراز با سایر کاشی های هفت رنگ در کیفیت و ترکیبات خاص لعاب است. و تفاوت دیگر استفاده‌ زیاد از نقش معروف به “گل و مرغ” است. در کاشی های شیراز بیشتر از رنگ های روشن و شاد نظیر پسته ای، صورتی، زرد و سفید استفاده می شود که در این بین رنگ صورتی چشمگیرتر است. یکی از بهترین نمونه های این سبک هنری مسجد نصیرالملک است که کاشی کارهای شیراز به آن مسجدِ صورتی هم می گویند. از سایر بناهای مزین به کاشی هفت رنگ می توان از مسجدوکیل، عمارت نارنجستان و باغ عفیف آباد در شیراز اشاره کرد.