موزه میراث روستایی گیلان

موزه میراث روستایی

موزه میراث روستایی گیلان در زمینی به مساحت حدود 200 هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر 18 جاده رشت – تهران قرار دارد فکر تاسیس این موزه پس از زمین لرزه خرداد 1369 گیلان که روند تخریب بناهای سنتی را تندتر کرد، پیدا شد، اما فاز مطالعات مقدماتی آن از اوایل سال 1381  آغاز گردید.

در اردیبهشت 1384 اولین کارگاه این طرح (حوزه فهرنگی و معماری جلگه شرق گیلان) با حضور مقامات کشوری و استانی و تعدادی از کارشناسان و مشاوران داخلی و خارجی، راه اندازی شد. برپایه مطالعات مردم شناسی و معماری 9 حوزه فرهنگی و معماری در گیلان شناسایی و برای هریک از آنها مکان ویژه ای در محل موزه در نظر گرفته شده است. تاکنون 6 مجموعه مسکونی شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری در گیلان شناسایی و برای هر یک از آنها مکان ویژه ای در محل موزه در نظر گرفته شده است. تاکنون 6 مجموعه مسکونی شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرقی گیلان در محل موزه بازسازی شده است. مجموعه های دیگر نیز در آینده نزدیک بازسازی خواهند شد.

در سایت موزه 2 مجموعه مهمانپذیر هر یک به ظرفیت 150 واحد 3 تا 5 نفره طراحی شده است. این مجموعه ها با بهره گیری از معماری روستایی گیلان و با استفاده از مصالح بادوام و جدید ساخته خواهند شد.

در طراحی سایت محل های جداگانه برای نمایش ها و بازی های سنتی، پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، بازار روز، کارگاه صنایع دستی، مزارع برنج و باغات چای، معماری روستایی ملل، پارک بازی کودکان، چایخانه ها و رستوران های سنتی، اردوگاه تفریحی و پژوهشکده معماری و مردم شناسی ایجاد شده است.

معماری روستایی

معماری روستایی گیلان به دلیل تنوع اقلیمی (ییلاقی، کوهپایه ای، جنگلی،‌جلگه ای) رنگارنگی فرهنگی و همزیستی اقوام گوناگون (گیلک، تالش، ترک، گالش، کرد) جلوه های متنوع، هریک هماهنگ باطبیعت مناطق و نیازهای ساکنان آن، دارد. شناختن و شناساندن دانش نانوشته و رمز و رازهای ناگفته انواع این معماری نشان خواهد داد که ساکنان روستاهای گیلان در طول تاریخ چگونه «اهل سرزمین خود» بوده اند.

نمایشگاه معماری

بی تردید بازسازی 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق گیلان، خود نمایشگاهی باشکوه، زنده و چشم نواز است. با این همه برای نشان دادن دستاوردهای این پروژه بزرگ که در نوع خود برای اولین بار در خاورمیانه به اجرا درآمده است. نمایشگاهی از عکس ها و نقشه های معماری خانه های روستایی گیلان در محل موزه دایر است. در این نمایشگاه ویژگی های خانه های انتخاب شده، شیوه های واچینی و حمل و نقل اجزای ابنیه و مراحل دوباره چینی آنها به نمایش گذاشته شده است.

مردم شناسی

درباره هریک از مجموعه های مسکونی منتخب، پژوهش های گسترده مردم-شناسی توسط کارشناسان طرح انجام می شود. در این پژوهش ها: شیوه زندگی، آداب و سنن هر یک از حوزه های فرهنگی گیلان، کاربری بخش-های گوناگون هر بنا، ابزار و اثاث و دیگر ملزومات زندگی روستایی، روش سنتی زراعت، باغداری، پرورش دام، طیور، نوعانداری و… به دقت ثبت و ضبط می شود. کوشیده ایم تا در فضای خانه ها و محوطه موزه گوشه هایی از این فرهنگ رنگارنگ و غنی را نشان دهیم.

سفره گیلانی

سفره گیلانی، هماهنگی با طبیعت آن، سرسبز، متنوع و انباشته از طبیعی ترین محصولات کشاورزی، فرآورده های دامی و … است. برنج غذای اصلی گیلانیان است، اما در کنار آن نواع سبزی، تخم مرغ، لبنیات، گوشت پرندگان شکاری، انواع ماهیان رودخانه ای و دریایی و… سفره گیلان را پربار می کند. نان نیز اگرچه غذای دوم مردم گیلان است، در مناطق مختلف با ترکیبات گوناگونی از قبیل: آرد گندم، آرد برنج، تخم مرغ، کدو، شیر، شکر و دیگر افزودنی های طبیعی، گونه های فراوان دارد. عرضه برخی از غذاها و تنقلات خاص گیلان جزء برنامه های موزه است.

پوشاک

پوشاک روستاییان گیلان در عین تنوع گونه ها، غالباً رنگ های شاد، چشم نواز و هماهنگ با طبیعت زیبای این منطقه دارد. پوشاک مردان و زنان روستایی هم شاد است، هم راحت و مناسب برای انجام انواع فعالیت و هم در عین پوششی کامل و متناسب با اعتقادات مذهبی مردم گیلان.

نمایش ها، بازی ها و موسیقی

کارشناسان موزه، نمایش ها و بازی های خاص یا بومی شده گیلان را طی پژوهشی مفصل جمع آوری و ثبت کرده اند. اجرای لافندبازی، کشتی گیله مردی و موسیقی محلی برای حفظ و احیای آنها از برنامه های این موزه است.

اشیاء و آثار

کارشناسان موزه از آغاز کار تاکنون، تعداد قابل توجهی از ابزار کشاورزی، تزئینات خانه ها و دیگر وسایل مورد استفاده روستاییان را جمع آوری کرده اند. نمایش این اشیاء که بسیاری از آنها را اهالی روستاها به موزه اهد ا کرده اند، بازدیدکنندگان را با جلوه های گوناگونی از هنرو زندگی روستایی آشنا می کند.

منبع : visitiran.ir/fa