مسجد خانم زنجان

مسجد خانم زنجان

نقد و بررسی

توضیحات

این مسجد و مدرسه از جمله بناهای مذهبی و تاریخی شهر زنجان است، که در محله قدیمی معروف به فخیم الدوله و در بافت تاریخی شهر قرار دارد. این بنا توسط استاد اسماعیل بنا و به سفارش یکی از بانوان متمکن در اواخر دوره قاجار ساخته شده است. تاریخ ساخت این بنا به استناد کتیبه سردر در این بنای مذهبی به سال 1322 هجری قمری باز می گردد. 

مسجد و مدرسه خانم می تواند جایگاه خاص و منحصر بفردی را داشته باشد، در میان آثار تاریخی بر جای مانده در کشور ما، این برتری از یک سو از نقطه نظر سبک معماری و شیوه و تکنیک تزئینی می باشد که به بهترین شکل گویای معماری دوره قاجار است. وجود مناره های قطور و کوتاه بر فراز سر در زیبا که دارای تزئینات بدیع آجر کاشی است و قابل مقایسه با مناره های مدرسه سپهسالاران تهران است و تزئینات پرکار بخش اعظم درگاه ورودی همچنین سطوح فوقانی حجره های مشرف به میانسرا که با یک عقب نشینی نماهایی با قوس جناغی، هلالی بوجود آورده مزین است به نقوش هندسی، گل و بوته که عموما با رنگهای رایج در دوره قاجار یعنی رنگهای زرد، نارنجی، سیاه و سفید و صورتی رنگ آمیزی شده است، تمامی این شیوه های معماری و موتیفهای تزئینی منحصرا مشخصه معماری دوره قاجار است. آنچه که از شاخصه های این مسجد و مدرسه می تواند باشد این است که ساخت مساجد و مدارس و بعضا بناهای عام المنفعه از سوی بانوان متدین و مقتدر در طول تاریخ جامعه ما سابقه ای بس طولانی دارد، این امر بر ارزش و اعتبار و جایگاه و به این بنای مذهبی بیش از پیش افزوده است.