سفره کردی خراسان شمالی
کردهای ساکن در نواحی شمال خراسان فرش های متنوعی همچون قالی، گلیم و جاجیم را با نقوش زیبا و اصیل تولید میکنند که ریشه در باورهای قومی و مذهبی آنها دارد. در بین بافته های کردی شمال خراسان “سفره” از جایگاه ویژه ای برخوردار است. گلیمی با تزیینات منحصربه فرد که در کمتر نقطه ای از ایران مشابه آن را میتوان دید و شاید بتوان گفت این بافته ها با توجه به ترکیب بندی نقوش یکی از متفاوت ترین انواع گلیم های ایرانی است.
سفره کردی نوعی گلیمِ سوزنی است که روش بافت آن به شیوه ی پیچشی است، بدین معنی که دو پود دارد یک پود زمینه که تک رنگ انتخاب می شود و دوم پود الوان یا پودِ نقش که برای بافت نقوش به کار می رود. مهم ترین نقش سفره‌ی کردی نقش انگشت، انگشتِ عروس و یا بیجَک است و به همین علت در میان مردم منطقه با نام های گلیم انگشتی و پیش انداز نیز شناخته می شود.
این سفره ها در گذشته به طور معمول در جشن ها، مراسم مذهبی، هنگام ناهار یا شام در برابر مهمان ها گسترده و بر روی آن انواع غذاهای محلی قرار می گرفته است. و اینطور که بافندگان می گویند در گذشته این سفره ها را درهنگام ورود عروس به چادر در مقابل پای او پهن می کردند که نمادی از برکت و اتحاد بوده است. به کار بردن نقوش خاص برای تزیین این فرش ها و همچنین به خاطر جنبه های آئینی و احترامی که ایرانیان و مسلمانان برای برکات الهی به ویژه نان قائل بوده اند، سبب مقدس تلقین شدن این بافته بوده است.
کاربرد دیگر این سفره ها به هنگام پخت نان، تهیه‌ی خمیر و سفره‌ی آرد بوده است هر خانواده عشایر بایستی سه سفره می داشت یک سفره برای تهیه خمیر، ورآمدن و چیدن چانه ها و سفره دیگر برای نان پخته شده و سفره سوم برای هنگام صرف غذاست. امروزه به علت تغییرات بسیاری که در زندگی عشایری ایجاد شده این گلیمها به عنوان زیرانداز استفاده می شود. روستاییان و عشایر کُرد شمال خراسان این فرش ها را در 15 روز می بافند. نقوش به کار رفته در این نوع گلیم با الهام گرفتن از محیط پیرامون بافنده و طبیعت شکل می گیرد.
ازجمله نقوش قابل توجه این سفره می توان به نقش طاووس در کنار درخت زندگی اشاره کرد. درخت زندگی از نقوش بسیار قدیمی در هنر تزیینی ایرانیان و تمدن های بین النهرینی است. اکثر سفره های کرد و افشار خراسان مستطیل شکل است و درحدود 90 سانتیمتر عرض و 80/1 تا 65/3 متر طول دارد. زمینه این سفره ها قهوه ای و شتری ملایم است. در مرکز سفره ها معمولا نگاره ها و ترنج هایی دیده می شود که مشخص کننده محل ظروف غذاست.
منبع : visitiran.ir/fa
